Baş nazir Nikol Paşinyan Macarıstanda iki günlük işgüzar səfərdədir. O, Budapeştdə Avropa Siyasi Birliyinin 5-ci sammitində iştirak edir. Paşinyanın beynəlxalq tərəfdaşlarla ikitərəfli görüşləri də planlaşdırılır. Avropa siyasi birliyinin bu beşinci sammitində iştirak etmək üçün 47 dövlət və hökumət başçısı, o cümlədən Aİ-nin 27 üzv ölkəsi dəvət olunub. Cənubi Qafqazın üç ölkəsinin liderləri də Avropa siyasi birliyinin sammitində iştiraka dəvət olunurlar. Azərbaycan prezidenti isə işlədiyini əsas gətirərək dəvəti qəbul etməyib. Bununla da Avropa Siyasi Birliyinin sammiti platformalarında Paşinyanla Əliyev arasında növbəti görüş təşkil etmək imkanı gündəmdən çıxarılır.
Avropa Siyasi Birliyinin sammitindən əvvəl Ermənistanın baş naziri işdən gözləntilərini beynəlxalq mediaya təqdim etməyib. Halbuki sammit başlamazdan əvvəl kameralar Ermənistanın baş naziri ilə Fransa prezidentinin necə salamlaşdığını, ayaq üstə kiçik söhbət etdiklərini lentə alıb.
Sammitin gündəliyində Avropa ictimaiyyətinin bu dəfə Ukraynadakı müharibə və Yaxın Şərqdə davam edən eskalasiya, qeyri-qanuni miqrasiya və iqtisadi təhlükəsizlik və enerji, nəqliyyat, informasiya texnologiyaları və dünya ticarəti sahələrdə iqtisadi təhlükəsizlik və əlaqə problemləri də daxil olmaqla, Avropanın təhlükəsizlik problemlərini müzakirə edəcəyi nəzərdə tutulur.
Fransa prezidenti Emmanuel Makronun çıxışı sayəsində Cənubi Qafqaz da burada diqqət mərkəzinə düşüb. Makron Cənubi Qafqazda sabitliyə və Ermənistanla Azərbaycan arasında ədalətli və sabit sülhün bərqərar olmasına töhfə vermənin ümumi maraq kəsb etdiyini bildirib. O, ER hökumətinin təşəbbüs etdiyi “Sülhün kəsişməsi” layihəsi haqqında danışıb.
“Fransanın tam dəstəklədiyi səylərinizə görə sizə təşəkkür etmək istəyirəm. Bu sülh əldə edilə bilər və bu, bizim çox arzu etdiyimiz iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması ilə əldə edilir. Cənubi Qafqazda sabitlik də Avropa İttifaqı ilə Mərkəzi Asiya arasında daha geniş əlaqələrin qurulması üçün çox vacibdir. Fransa Aİ strategiyası, Cənubi Qafqaz dəhlizi layihəsi və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın təşəbbüs etdiyi “Sülhün kəsişməsi” layihəsi çərçivəsində Aİ ilə Mərkəzi Asiya arasında əlaqələrin gücləndirilməsinə yönəlmiş təşəbbüslərə hərtərəfli dəstək verir.
Makron Fransanın Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqları asanlaşdırmaq üçün irəli sürülən təşəbbüsləri dəstəklədiyini bir daha təsdiqləyib.
Ermənistanın baş naziri Paşinyan və Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Avropa siyasi birliyinin beş sammitində cəmi iki dəfə görüşüb. Bu dəfə onlar sadə səbəbdən görüşməyəcəklər ki, Azərbaycan prezidenti işlə əlaqədar Macarıstana gəlməyib.
Ermənistanın siyasi müstəvisində belə fikirlər üstünlük təşkil edir ki, Bakı bu formatda üzərinə götürdüyü öhdəliklərdən yayınmaq istəyir.
Son vaxtlar Ermənistan da eksklüziv olaraq ikitərəfli danışıqlardan danışır və müxalifət əmindir ki, vasitəçilərdən imtinanın səbəbləri Azərbaycanın tələbləridir.
Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Vahan Kostanyan təsdiq edir ki, Ermənistan-Azərbaycan danışıqları faktiki olaraq vasitəçisizdir.
“Əslində bu danışıqlar uzun müddətdir ki, ikitərəfli formatda aparılır.Təbii ki, müxtəlif tərəfdaşlar tərəfindən müxtəlif görüşlər keçirilib və onlar da bu danışıqlar prosesinə öz dəstəklərini ifadə etməyə çalışıblar. Amma danışıqlar birbaşa aparılır, amma Cənubi Qafqazda sabitlik və sülhün olmasında həqiqətən maraqlı olan, bu gündəmi müsbət dəstəkləməyə çalışan tərəfdaşlar var ki, həqiqətən də Cənubi Qafqazla maraqlanırlar. Biz tərəfdaşlarımızın iştirakını yüksək qiymətləndiririk. Hesab edirəm ki, bizim ictimaiyyətimiz üçün Cənubi Qafqazda həqiqətən hansı tərəfdaşların maraqlı olduğu çox aydındır”.
Bu arada, Budapeştdə növbəti birbaşa təmas imkanını əldən verən Azərbaycan tərəfi “Sülh Sazişi”nin razılaşdırılmamış məqamlarını məxfilikdən çıxararaq, danışıqlar prosesindən yeni sızmaya yol verib.
Əliyevin maliyyələşdirdiyi analitik mərkəzin rəhbəri Fərid Şəfiyev X səhifəsində “Sülh müqaviləsi”nin üç bəndini açıqlayıb. Azərbaycanlı analitikin fikrincə, məqamlardan biri Ermənistan Konstitusiyasına düzəlişdən, digər ikisi Yerevanın “hüquqi və diplomatik mübahisələri” istisna etməsi və Ermənistanla Azərbaycan sərhədində xarici qüvvələrin olmaması ilə bağlıdır.
Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini danışıqlar prosesində ayrı-ayrı məqamlara və məsələlərə istinad etməyi düzgün hesab etmir. Orada yalnız açıq şəkildə qeyd olunur ki, “Sülh müqaviləsi”nin layihəsində Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsi tələbi yoxdur: “Azərbaycan Konstitusiyasına 11-ci düzəlişdən sonra müqavilənin görünüşü dəyişibmi?
“Xeyr, Azərbaycan tərəfinə verilmiş əvvəlki variantımızda 16 maddə var. Tərəflər arasında hələ də razılaşdırılmayan məsələlər var və iki tərəf arasında danışıqlar davam edir. Hazırda nə nazirlər səviyyəsində, nə də dövlət başçıları səviyyəsində görüşlə bağlı konkret razılıq yoxdur, lakin Ermənistan tərəfi görüşlərin intensivləşdirilməsində maraqlıdır ki, razılaşmanın mətninin razılaşdırılmasını ən qısa müddətdə başa çatdırmaq mümkün olsun”.
Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini, yeri gəlmişkən qeyd edir ki, nə qədər ki, Ermənistanın Azərbaycanla delimitasiya olunmamış sərhədi var və nə qədər ki, problemlər var, Aİ müşahidəçilərinin Ermənistan-Azərbaycan dövlətlərarası sərhədinə cəlb olunması təhlükəsizlik və sabitlik üçün vacibdir.
