Ara Ğazaryan Haaqa Məhkəməsinin ilkin qərarı haqqında: “Zaman irəlilədikcə, Azərbaycanın yükü artır”
Belə məhkəmə aktları hələ uzun illər həm Azərbaycan, həm də Ermənistan üçün qəbul ediləcək. Son qərara çatmağa hələ illər var, bu cür işlərin araşdırılması ümumilikdə 10 ildən çox vaxt alır.
Lakin ilkin mərhələ sonrakı qərar üçün çox vacibdir. Bu barədə jurnalistə müsahibəsində beynəlxalq hüquq üzrə ekspert Ara Ğazaryan bildirib.
Ğazaryan deyib: “Ermənistan 1993-cü ildə, Azərbaycan isə 1996-cı ildə BMT konvensiyasını ratifikasiya edib. Ermənistanın əsas etirazı ondan ibarət idi ki, iş üzrə faktlar 1996-cı ildən – yəni Azərbaycanın beynəlxalq öhdəlik götürdüyü dövrdən etibarən araşdırılmalıdır.
1992-94-cü illərdə hərbi əməliyyatlar olub, kəndlər və şəhərlər dağıdılıb. Azərbaycan iddia edir ki, əraziləri ermənilər məhv edib və bunu etnik təmizləmə məqsədilə bilərəkdən həyata keçiriblər.
Əgər işin faktları 1996-cı ildən araşdırılacaqsa, bu o deməkdir ki, azı hüquqi baxımdan bu pozuntular Ermənistana aid edilə bilməz.
Məsələ açıq qalır: yəni Ermənistan 1996-cı ildən bəri bu prosesləri dayandırmaq, bərpa etmək və ya qarşısını almaq üçün hansısa tədbir görə bilərdimi? Düşünürəm ki, Azərbaycan bu mövzunu diqqətdə saxlayacaq”.
İkinci məsələ minaların yerləşdirilməsi ilə bağlıdır ki, bu məsələni Azərbaycan əvvəllər də Ermənistana qarşı irəli sürüb. Lakin Avropa Məhkəməsi bu iddianı rədd etmişdi.
Ola bilsin, Ermənistan bunu yenidən taktiki məqsədlə qaldırıb, lakin məhkəmə Azərbaycanın bu məsələni qaldırmadığına görə ona baxmağa ehtiyac görməyib. Demək olar ki, məhkəmə bu məsələni birdəfəlik bağladı.
Üçüncü məsələ isə odur ki, Azərbaycan ekologiya məsələlərini manipulyasiya edərək Ermənistana qarşı beynəlxalq cinayətlər törətmək ittihamını irəli sürməyə çalışır.
Qərara görə, əgər ekoloji zərər dəyibsə belə, bu, Ermənistana qarşı ayrı-seçkilik iddiasını sübut etmir, başqa sözlə, bu, qəsdən edilmiş bir hərəkət kimi qəbul edilə bilməz” – deyə beynəlxalq hüquq üzrə ekspert vurğulayıb.
Azərbaycanın Ermənistandan beynəlxalq məhkəmələrdəki iddialarından imtina etməsini tələb etməsinə toxunan Ğazaryan izah edib ki, niyə Azərbaycan belə bir istəyir:
“Ermənistan silahlı münaqişədə zərərçəkən tərəfdir, müharibədə məğlub olub, lakin Azərbaycan bu müharibədə ədalətsiz üstünlük əldə edib, bu özünümüdafiə yox, beynəlxalq hüquqa görə qadağan olunmuş təcavüzkar bir müharibədir.
Azərbaycan müharibəni legitimləşdirməyə çalışır və bu müharibəni ölkələrində vətən müharibəsi adlandırırlar.
Azərbaycan anlayır ki, hərbi-siyasi danışıqlarda üstünlüyü varsa, Ermənistana təzyiq göstərə bilir.
Məhkəmə prosesi maraqlıdır, çünki kimlər tərəf olursa olsun, məhkəmə zalında hər kəs bərabər hüquqlara malikdir. Döyüş meydanında məğlub olan məhkəmə zalında üstünlük qazana bilər.
Zaman irəlilədikcə Azərbaycanın yükü artır. Məsələn, bəs haradadır Qarabağ erməniləri? Əgər onlar öz iradələri ilə getməyiblərsə, demək, siz beynəlxalq cinayət törətmisiniz”.
COP-29 fonunda Bakının erməni əsirləri azad etməməsinə toxunan beynəlxalq hüquq üzrə ekspert bildirib:
“Bu o deməkdir ki, Azərbaycanın hələ beynəlxalq ictimaiyyətə qarşı durmaq üçün siyasi resursları var. O resurslar Ermənistanın müqaviməti ilə bərabərləşəndə və ya azalanda Azərbaycanın alternativi qalmayacaq.
Əsirlərin azad edilməsi üçün hüquqi proses aparılmalıdır, bunun üçün isə əsaslar lazımdır. Siyasi razılaşma olmalıdır, çünki azad edilmiş əsirlər sonradan danışa bilərlər”.
