Kimlərdir Azərbaycanlı mütəxəssislərlə birlikdə çalışan erməni hidroloqlar və mühəndislər? Ermənistanın Ətraf Mühit nazirliyi ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirinin danışdığı birgə qrup haqqında araşdırma aparır.
ABŞ səfiri sosial şəbəkələrdə paylaşım edərək Azərbaycanın və Ermənistanın hidroloq və mühəndislərdən ibarət bir qrupun ABŞ-ın fəal dəstəyi ilə transsərhəd çayların su resurslarının idarə edilməsinə dair kompleks bir sxem hazırladığını bildirmişdi.
Yerevanda bu işin nə olduğunu araşdırmağa çalışarkən, erməni mütəxəssislər vurğulayırlar ki, su müharibəsi başlayıb və Ermənistan öz resurslarını doğru şəkildə idarə etməlidir.
Ətraf Mühit nazirliyindən “Radiolur” bildirir ki, hazırda Ermənistan və Azərbaycanın hidroloqları arasında hər hansı bir əməkdaşlıq və ya birgə həyata keçirilən layihə yoxdur.
Nazirliyin “Hidrometeorologiya və Monitorinq Mərkəzi”ndən mütəxəssislər belə işlərdə iştirak etmir. Bu barədə ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri Mark Libinin X-də paylaşım edib:
“Azərbaycan və Ermənistanın hidroloq və mühəndislər qrupu ABŞ-ın fəal dəstəyi ilə transsərhəd çayların su resurslarının idarə edilməsi üçün kompleks bir sxem hazırlayır”.
Ermənistanın Ətraf Mühit nazirliyi beynəlxalq tərəfdaşlara müraciətlər göndərərək bu açıqlamanın əsaslarını aydınlaşdırmağa çalışacaq.
Ermənistandakı ABŞ səfirliyi şərh vermir və sualların ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinə yönəldilməsini tövsiyə edir.
Erməni mütəxəssislər isə Azərbaycan prezidentinin müxtəlif bəyanatlarına istinad edərək vurğulayırlar ki, bu ölkədə su problemi var.
Bu ilin aprel ayında Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyev Şirvan kanalının təməlqoyma mərasimində çıxış edərək Azərbaycanın su resurslarının rasional istifadəsini prioritet məsələ kimi qeyd etmişdi.
Erməni mütəxəssislər Azərbaycanın həqiqətən su resursları problemi olduğunu qəbul edirlər. Hidroloq Benyamin Zakaryan “Radiolur”la söhbətində bildirir:
“Azərbaycanın öz ölkəsində su resursları ilə bağlı problemləri var. Bəlkə bəzi yerlərdə çayların yatağını dəyişdirməyə çalışa bilər. Su müharibəsi başlayıb və Ermənistan resurslarını ağıllı şəkildə idarə etməlidir”.
Bu, ölkə daxilində yeni su anbarlarının inşa edilməsini tələb edir ki, sular məhz ölkəmizdə yığılsın. Məsələn, Kirants və Voskepar çaylarının yuxarı hissələrində kiçik su anbarları inşa edilməlidir.
Zakaryanın sözlərinə görə, Ermənistanın su resursları əsasən ölkə ərazisində formalaşır və Ermənistan onları saxlayaraq istifadə edə bilər.
Su resurslarının qorunması və idarə edilməsinə dair plan hər altı ildən bir yazılır. Hövzənin vəziyyəti və riskləri qiymətləndirilir, onun nə qədər qorunmalı olduğu təhlil edilir.
Qeyd olunan bütün çaylar Ermənistanda formalaşır, yalnız Vorotan çayının bir mənbəyi Karvaçardan başlayır. Coğrafiyaçı Ruben Qalçiyan qeyd edir:
“Ermənistan dağlıq, Azərbaycan isə aşağı yerdə yerləşir, beləliklə çay təbii sərhəd rolunu oynayır. Çayın yatağını dəyişmək mümkündür, amma Azərbaycanın Ermənistan ərazisində çayın yatağını dəyişməsi mümkün deyil”.
“Azerbaycan bizim bütün çaylarımız üzərində miqdar və keyfiyyət problemləri yaratmağa çalışır. Vorotan çayı Vorotan kəndindən uzaqdır. Bu çayın suları Şambı su anbarına tökülür və saniyədə 18 kubmetr çox təmiz su Azərbaycana gedir, amma onlar yenə də problem yaradırlar”.
Ekoloq Oleq Durqaryan qeyd edir ki, Azərbaycanın Ermənistan çayları ilə bağlı zaman-zaman qaldırdığı səs-küyün heç bir əsası yoxdur.
Hətta transsərhəd bir çay çirklənmiş olsa belə, bu daha çox ölkənin daxilində problemlər yaradır, çünki çay axaraq özünü təmizləyir.
“Azərbaycan öz çaylarında çoxlu su anbarları inşa edir və bu da su resurslarının azalmasına səbəb olur, xüsusən də Xəzər dənizinə tökülənlərdə.
Azərbaycanın çoxlu su elektrik stansiyaları var. Bu ölkədə ekoloji fəallar bəzən çayların çirkləndirilməsini tənqid edir, amma Azərbaycanda olan bu vəziyyət barədə az danışılır”.
Erməni mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bu gün su resurslarının düzgün və səmərəli idarə edilməsi əvvəlkindən daha çox vacibdir.
