Türkiyəşünas Ruben Safrastyan İsrailin ümumi təhlükəsizlik xidməti (“Şin Bet”) rəhbəri Ronen Barın Türkiyəyə səfərini gözlənilməz hadisə kimi qiymətləndirmir.
Jurnalistə müsahibəsində o, qeyd edib ki, İsrail və Türkiyə arasında münasibətlərin gərginliyinə baxmayaraq, iki ölkənin xüsusi xidmət orqanları arasında gizli görüşlərin uzun tarixi mövcuddur.
Safrastyan bildirib ki, bu əlaqələr illər boyu, dövlətlərarası münasibətlərin pisləşdiyi dövrlərdə də davam edib.
“Məsələn, Türkiyənin indiki xarici işlər naziri Hakan Fidan vaxtilə ölkənin kəşfiyyat xidmətinə rəhbərlik etdiyi dövrdə bu sahədə çox aktiv olub.
Ronen Barın səfəri diqqətəlayiqdir, çünki bu dəfə İsrailin “Mossad” yox, məhz “Şin Bet” rəhbəri səfər edib. “Şin Bet” İsrailin ümumi təhlükəsizlik xidməti olduğu üçün bu görüşdə təkcə kəşfiyyatla bağlı deyil, daha genişmiqyaslı məsələlər də müzakirə olunub.
İsrailin “Walla” xəbər portalı məlumat yayıb ki, danışıqlar nəticəsində tərəflər müəyyən razılıqlara gələ bilər. Bununla belə, məlum olub ki, Türkiyə əvvəlcədən İsrail-Fələstin münaqişəsində vasitəçi olmaq təklifini rədd edib” – deyə Safrastyan vurğulayıb.
O, xatırladıb ki, bu yaxınlara qədər Qətər İsrail və Fələstin arasında danışıqlarda fəal vasitəçilik edirdi, lakin bu missiyanı davam etdirməyəcəyini elan etdi.
Tel-Əviv isə başa düşmək istəyirdi ki, Türkiyə bu rolu üzərinə götürə bilərmi.
“Maraqlıdır ki, Türkiyənin Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəhbəri İbrahim Kalınla da görüş keçirilib. Bu, görüşün əhəmiyyətini vurğulayır, çünki Kalın prezident Ərdoğanın ən yaxın adamlarından biridir.
Bu o deməkdir ki, görüşlə bağlı məlumat birbaşa Türkiyə prezidentinə ötürülüb və yəqin ki, əvvəlcədən müvafiq təlimatlar verilib” – deyə Safrastyan əlavə edib.
Safrastyan həmçinin ABŞ-ın Türkiyəni HƏMAS liderlərini qəbul etməməsi ilə bağlı xəbərdar etdiyini xatırladıb. ABŞ müttəfiqlərindən və tərəfdaşlarından terror təşkilatlarının rəhbərlərini qəbul etməmələrini tələb edib.
“Qətər vasitəçilik missiyasından imtina edərkən HƏMAS-ın yüksək səviyyəli rəsmilərinin ölkəni tərk etməsini də tələb etdi.
Məlumatlar yayıldı ki, HƏMAS liderləri Türkiyəyə köçüblər. Bu da İsrailin təhlükəsizlik xidmətinin Türkiyəyə səfəri zamanı müzakirə edilən ikinci məsələdir.
Ankara HƏMAS liderlərinin Türkiyədə daimi məskunlaşdıqları barədə xəbərləri təkzib edib, lakin onların vaxtaşırı Türkiyəyə səfər etdiyini təsdiqləyib” – deyə o, bildirib.
Türkiyə ilə İsrail arasında münasibətlərə toxunan Safrastyan vurğulayıb ki, Ərdoğan İsraillə əlaqələrin kəsildiyini bəyan etsə də, Tel-Əvivdən gələn cavabda diplomatik münasibətlərin davam etdiyi və səfirliklərin fəaliyyət göstərdiyi qeyd olunub.
“Ticarət dövriyyəsi bir qədər azalsa da, Türkiyədən İsrailə yanacaq tədarükü davam edir. Hətta türklər tərəfindən Qəzza bölgəsində yerləşdirilən tikanlı məftillər də göndərilir.
Buna görə də Ərdoğanın münasibətlərin tamamilə kəsilməsi barədə bəyanatları həqiqəti əks etdirmir” – deyə türkiyəşünas bildirib.
Safrastyan qeyd edib ki, Ərdoğan Türkiyənin İslam dünyasında və xüsusilə ərəb dünyasında əhəmiyyətini artırmağa çalışır. O, daxili problemləri həll etmək üçün bu mövzudan istifadə edir.
Çünki son bələdiyyə seçkilərində hökumətin reytinqi xeyli azalıb. Buna görə də Ərdoğan anti-İsrail ritorikası ilə İslamçı qüvvələri və belə görüşlərə malik seçiciləri öz tərəfinə çəkməyə çalışır.
Lakin, türkiyəşünasın sözlərinə görə, “sözlər bir şeydir, əməllər isə tamamilə başqa şey”.
