Şaxta baba və ya Qağand babanın obrazı
Böyük baba paltarını dəyişdi və qırmızı kürkü ilə yeni Şaxta baba kimi sovet ermənilərinin mənzillərinə daxil oldu. Erməni uşaqları tərəfindən tanınan ağsaqqalı, qırmızı kürük, xəz papaq və böyük hədiyyələrlə dolğun böyük torpa ilə Şaxta baba, Ermənistana xarici ölkələrdən gəlib. Yeni ilin tövsiyyəsi, milli dəyərləri, ritual sistemi qoruyan və nəsillərə ötürən şəxs, qədim Ermənistanda Qağand baba olub. Uşaqları ziyarət edən Qağand baba hədiyyər yox, yeni ilin yeddi tövsiyyələrini verib: qarşılıqlı hörmət, sülh, vicdan, hikmət, sey, təvazökarlıq və məmnunluq.
Qərbdə olan Santa klausdan fərqli olaraq, eyni zamanda bunun xristian köklərini sındırmaq naminə, sovet illərində Şaxta baba obrazı yaradılıb. Eyni məqsədlə onun nəvəsi – qar qız yaradılıb. Xristian qərb ölkələrinin həmin obrazı yox idi. Sovet dövründən əvvəl, Ermənistanda digər oxşar baba obrazı var idi. O həmçinin saqqalı, papaqlı, hədiyyələrlə dolğun böyük torba ilə idi, amma o ənənəvi erməni rənglərlə bəzədilirdi. O böyük baba idi. Böyük baba uşaqlara hədiyyələr verirdi.
O şimaldan deyil, evdən gəlirdi və uşaqlar hətta bilirdi kimdir böyük baba obrazının altında gizlənən.Ermənilər Surb Sargis bayramından sonra, surb Partev bayramını böyük təmtəraqla qəyd edib. Bu bayram zamanı evin ağsaqqalılarından biri çıxırdı, xəz papağını gəyinirdi, keçik xezindən tikilmiş saqqalı taxırdı və daxil olaraq torbadan uşaqlara hədiyyələr paylayırdı. Bu böyük babanın obrazı şaxta babaya çox oxşayırdı. O uşaqları sevindirdi. Onlar mahnılar, şeir oxuyurdu. Sonra bu ideya daha da inkişaf etdi və Şaxta babadan hədiyyə almaq üçün uşaq ya şeir, ya da mahnı oxumalı idi.
Şaxta babadan başqa ermənilərin həmçinin qədim maskarad ənənəsi var idi. Maskalı təqdimatlar, zarafatlar Barekendan bayramı zamanı olduqca popular idi. Bu bayramın həm də Şaxta baba şəklində öz obrazı var idi. Buna görə ermənilər üçün Şaxta baba obrazı qeyri-adi və yad olmayıb. Qədim Ermənistanda öz prototipi olaraq Şaxta baba obrazı asanlıqla qəbul edildi və sevildi. Əslində Qağand və ya Böyük baba Şaxta babaya çevirildi və indiyə qədər öz missiyasını həyata keçirir: hədiyyələr və bayram əhval-ruhiyyəsini yaradır.
