Noyabrın 17-21-də Ermənistan və Arstaxı nümayəndə edən jurnislistləri Azərbaycana səfər ediblər, azərbaycanlı jurnalistlər isə Ermənsitana səfər ediblər.
Səfərdən bir neçə gün sonra dırnaqarası “Azərbaycan Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icması” QHT-nın sədri Tural Gəncəliyev təxrubatçı şərhlər etdi. Qarşıqlıqlı səfərdə Artsaxı təqim edən Edqar Elbakyan “Artsaxpress”-ə müsahibəsində buna münasibət bildirib.
SUAL- Cənab Elbakyan, bu nə proqram idi, necə təşkil olunub?
Cavab – Bu proqram ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsinin razılığı və Ermənistan Respublikası, Artsax Respublikası və Azərbaycanın müfaviq nazirliklərinin iştirakı işə hazırlanaraq həyata keçirilib. Humanitar sahədə bu cür tədbirlərin keçirilməsinə dair razılıq martın 29-da Nikol Paşinyan və İlham Əliyev görüşü nəticəsində əldə olunub.
SUAL- Səfərdən 5 gün sonra dırnaqarası “Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icması” –nın sədri Tural Gəncəliyev qeyd etdi ki, jurnalistlərin qarşılıqlı səfərində dırnaqarası “Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azəbaycanlı icması” da iştirak edib, erməni jurnalistlərlə görüşdə isə “azərbaycanlı icması” da iştirak edib. Bunu necə şərh edərdiniz?
CAVAB– Artsax tərəfindən mən proqramda Artsax İctimai TV-nin jurnalisti kimi iştirak etdim. Təbi ki, bunu həm proqramın hazrıanması mərhələsində, həm də proqram ərzində aydın idi və Azərbaycan tərəfi bundan xəbərdar idi. Üstəlik, Artsaxın və mənim iştirakımla bağlı ATƏT-in fəaliyyatda olan səxsi nümayəndəsinin ofisi ilə Artsaxın Xarici İşlər Nazirliyi əlaqə saxlamışdı, bu isə deməli ki, layihədə rəsmi Stepanakart də iştirak edib. Onalrın “icmasına” gələndə isə, qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın daxili qaydalarına görə onun QHT statusu var və noyabrın 18-də üçümüz və onların QHT-ləri və ekspertləri ilə görüşdə o QHT-dən də bir şəxs iştriak edib. O, özünü QHT-nın sədr müavini Aybaniz İsmayilova kimi təqdim etdi.
SUAL- Qeyd olunan QHT-dən yalnız o iştirak edib?
CAVAB– Bəli. Tural Gəncəliyev “REAL TV”-yə müsahibəsində qəsdən və ya bilməyərək deyib ki, “… icma üzvlərimiz (sic!) erməni jurnlaistləri ilə görüşdə iştirak edib”. Bu yalandır. Görüşdə yalnız xanım İsmayılova iştirak edib.
SUAL- Görüş ərzində həqiqətən əlaqə saxladınızmı? Azərbaycan tərəfinin iddiaları bu baxımıdan doğrudurmu?
Cavab – Bəli. Həm həmkarlarımızım, həm də mənim o xanımla söhbət etmək və danışmaq imkanımız oldu. Üstəlik, ill olaraq mən sual verdim. Mənim sualım onların qaçqınlarının ikinci nəslinin Azərbaycan cəmiyyətinə inteqrasiya, sosial-təhsil statusu və karyera seçimlərinə aid idi. Sualıma cavab olaraq eşitdiklərim çox sevindirci idi, ən azından Bakı və yaxınlarında məskunlaşanların varisləri sadəcə Azərbaycanın dövlət təbliğatı çərçivəsində qaçıqın olurlar, reallıqda isə onlar cəmiyyətin tam və bəzən də çox uğurlu üzvləri olan insanlardır. Bu həm sadə insan münasibətləri kontekstində, həm də münaqişənin transofrmasiya kontekstində sevindirici haldır.
SUAL- Bu cür qısa münasibətləri “iki icma arasında dialoq” kimi adlandırılması necə qiymətləndirsiniz
CAVAB – Bu saxta və süni şəkildə siyasiləşdirilən bir yanaşmadır. Bir daha təkrar edirəm ki,orada Artsaxın İctiami TV-ini təqdim etdim, o xanım isə görüşdə digər QHT-lərdən biri idi.
Eyni məntiqə görə, mənim onunla təması Artsax Respublikasının əhalisinin və Artsax Respublikasının etnik azərbaycanlı “diasporu” arasında dialoqun başlanğıcı kimi təsvir etmək olur. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, bu iddia cənab Gəncəliyevin dediklərindən daha da çox həqiqətə uyğun olardı. Mən Azərbaycan dövlət təbliğat maşınının humanitar sahədə keçirilən bu səfərdən maksimum siyasi divident qazanmaq cəhdləri başa düşürəm, lakin bunlar faydasızdır. Yeri gəlmişkən onu də qeyd etmək lazımdır ki, həqiqətən isti dialoqdan sonra, Ermənistana gədikdən sonra sosial şəbəkələrdə xanım İsmayılov ilə əlaqə saxlamaq istədim, lakin qəbul etməyib. Azərbaycanlıların Artsax xalqı ilə dialoqa hazır olub-olmasına dair göstəricilərindən biri T. Gəncəliyevin uydurmaları yox, məhz budur.
SUAL- Qeyd etdiyiniz “Real TV”-nin proqramı çərçivəsində Azərbaycan XİN mətbuat katibi Leyla Abdulayeva qeyd etdi ki, özünüzü necə təqdim etdiyinizdən asılı olamayaraq, hüquqi baxımından siz Azərbaycanın vətəndaşısınız.
CAVAB– Bu onun işdir, ona görə də yanaşmam normaldır. Başqa bir şey deyə bilməzdi. Əminəm ki, pasportumu görmədən də xanım Abdulayeva hansı ölkənin vətəndaşı olduğumu çox yaxşı bilir.
SUAL- Bu cür proqramar davamlı ola bilərmi və hansı hallarda?
CAVAB – Əlbəttə ki, ola bilər. Çox vacibdir ki, qarşı tərəfin mümkün olduğu qədər prosesin siyasiləşmiş (həm də faktları təhrif edərək) şerhlərindən çekinməsi çox vacibdir. Mən Azərbaycan dövlət aparatında olan bütün məhdudiyyətləri çox yaxşı başa düşürəm, laki əminəm ki, ağıl və peşəkarlıq ön planda olmalıdır.
