İyunun 29-da Ermənistan Xarici şlər naziri ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrləri ilə uzun məsafəli video söhbətini keçirdi, bu müddətdə Artsax sülh prosesi ilə bağlı məsələlər müzakirə olundu.
İyunun 30-da Minsk qrupu həmsədrlərinin iştirakı ilə keçiriləcək Ermənistan və Azərbaycan Xarici işlər nazirlərinin onlayn görüş keçirməklə bağlı razılıq əldə edildi.
Bu formatdakı əvvəlki görüş aprelin 21-də, Rusiya Xarici işlər naziri Lavrovun iddia edilən mərhələli versiya və Ermənistan-Rusiya məsələlərinə dair səs-küylü açıqlamasından əvvəl olub.
Bəyanatın Ermənistan və Azərbaycana xüsusi effekti var. Ermənistanda Lavrov, faktii olaraq sürəkli mərhələ başlanığıcını qoydu, müxalif qüvvələri hökuməti addımbə-addım tənqid etməyə başladı.
Bununla da məlum addımlar artıq zirvəyə çatdı, ardınca Qagik Tsarukyanın tələbiylə istefa məsələsi qaldırıldı və ona məlum addımlar ardıcıllıq etdi.
Sanki,Lavrovun bəyanatı hansı ki, addım-addım versiyasının müzakirə olunduğu barədə açıqlamasıydı Bakıda həyəcan mənbəyi olmalı id.Di görki, cavab əksinə oldu və hətta Azərbaycan prezidentinin yaxın ətrafı Xarici işlər naziri Məmmədyarovu tənqid etməyə başladı ki,Əliyevin xarici siyasətini səmərəli şəkildə həyata keçirə bilmir.
Bununla yanaşı, Bakıda Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin gərgin olduğunu və bundan yararlanmaq və müharibə yolu ilə problemi həll etmək üçün əlverişli zamanın olduğunu bildirildi.Lavrovun açıqlamasından sonra hərbi-texniki və müdafiə sahələrində Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin rəvan və sıx olduğu bildirildi.
Başqa sözlə, Lavrov xəbərdarlıq etdi ki, siyasi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, təhlükəsizlik sahəsindəYerevan və Moskva arasında heç bir qapantı yoxdur.
Hər şey aydındır: bu uğursuzluq yalnız Yerevan üçün deyil, bəlkə də Moskva üçün geniş mənada problemlər yaradacaqdır. Bu, Rusiyanın Qafqazda varlığının başlanğıcı və bəlkə də Şimali Qafqazın Rusiyanın bir hissəsi kimi sonunun başlanğıcı olacaq.
İpin ucu aydın oldu ki, Ermənistana qarşı müharibəyə başlamaq Rusiyaya qarşı müharibəyə başlamaq deməkdir.
Azərbaycan buna getməyəcək, amma bir vəziyyət var. İki dövlət, Rusiya və Türkiyə, Bakı müharibəsinə sponsorluq edə bilər. Rusiya hazırda bir sıra səbəblərə görə sponsorluq edə bilmir.
Türkiyə məsələsi qalır. Əliyev müharibəyə getməyəcək, bu müharibənin qalib gəlməyəcəyinə dair böyük bir fikir var və buna görə də müharibə zamanı və ya ondan sonra qalib gəlmədiyi üçün məsuliyyət daşıyacaq.
Başqa bir məsələ: Türkiyə Əliyevi Rusiyaya zərbə vurmağa məcbur edə bilərmi? Əliyev təzyiqləri hiss edir və buna görə də Naxicevanda atasının ilk dəfə Azərbaycan bayrağını qaldırdığını xatırladır. Ankara Naxicevanı addımbə-addıməlinə alır.
Burada hərtərəfli güclənərək çoxbucağa çevrilərsə, regional müharibə başlaya bilər Əliyevsiz, ancaq onun adından.
Naxçıvan bölgəsinə erməni hüquqları məsələsinin qaldırılması Türkiyənin dayandırılması kontekstində getdikcə daha vacib və daha da aktuallaşır.
Məsələ burasındadır ki, Yerevan bu hüququ regional təhlükəsizlik sisteminin məntiqi kontekstində, başqa sözlə Rusiya-Türkiyə müqavilələrinə yenidən baxılması və bu baxımdan təhlükəsizlik mühitinin dərin şəkildə dəyişdirilməsi kontekstində yerləşdirməlidir.
Qeyd edək ki, diqqəti çəkən odur ki, iyunun 30-da Fransa prezidenti Emanuel Makron Türkiyəyə əks təsir göstərmək üçün Avropa Birliyi ilə qarşı-qarşıya qoymaq məsələsini qaldıran Nikol Paşinyana dəstək məktubunu göndərb.
