BaşlıcaSiyasət

Türkiyə Azərbaycanda Bakı-Tbilisi-Erzrum boyunca öz hərbçilərini yerləşdirməyə cəhd edə bilər: Hayk Gabrielyan

Türkiyə Müdafiə naziri Hulusi Akar Azərbaycana tam dəstək verəcəyini bəyan edib, üstəlik Türkiyə Xİ naziri Mevlüt Çavuşoğlu qeyd edib ki, öz həyatını Azərbaycan uğrunda veməyə hazırdır. Ekspert Hayk Gabrielyan Lragir.am-ə verdiyi müsahibədə qeyd edib ki, Türkiyənin bu dəfəki yanaşması daha ciddi qəbul etmək lazımdır. O, xüsusilə, qeyd edib: “Keçən illərdə Türkiyə Artsax münaqişəsinin nizamlanması məsələsində həmişə Azərbaycan tərəfindən çıxış edib, lakin Azərbaycana heç bir şey verməyən bəyanatlarla çıxış edib və bunun əvəzinə Azərbaycandan böyük iqtisadi yardım alırdı. Nəticədə həm Türkiyə, həm Azərbaycan məmnun oldu.

Xüsusən, Türkiyə Ermənistan ilə əlaqələrin nizamlanması kontekstində 3 şərtlərdən “təəccüblü şəkildə” məhz Artsax məsələsini ön plana çəkdi, hansı ki bu əməqdaşlıq məsələsiylə birbaşa əlaqəli deyildir (Qars müqaviləsinin tanınması və Erməni Soyqırımının beynəlxalqcasına tanınması məsələsi isə birbaşa bununla bağlıdır).

Vəziyyət indi bir az fərqlidir. Bir sadə səbəbə görə Türkiyənin bu cür açıqlamalarını daha ciddi qəbul etməyə başladım: son illərdə onun ekspansionist siyasəti, müxtəlif ölkələrə qanunsuz hərbi müdaxilələri, bu ölkələrdə qeyri-qanuni hərbi mövcudluğunun yaradılması və genişlənməsi, beynəlxalq cəmmiyətin və qanunların açıq hissələrinin istifadəsi son  illərdə aydın olub.

Bütün bunlar təbii ki, Türkiyə hakimiyyətini ilhamlandırır, yeni sərgüzəştlərə sövq edir və bunlara ehtiyac duyur, çünki “xarici düşmən” obrazı çox zəruridir. Beləliklə, Türkiyə hakimiyyəti Türkiyəni “bölmək” istəyən “xarici düşmənlərə” qarşı “qəhrəmanlıqla” müharibə apardıqlarını göstərir. Bundan əlavə, “xarici düşmən” obrazı Türkiyə hakimiyyətinə öz problemlərinə və iqtisadi çətinliklərinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməyə imkan verir.

İlk dəfə mən Ərdoğanın Türkiyədə qanunsuz yaşayan və işləyən on minlərlə ermənini (ER vətəndaşları) deportasiya etmək təhlükəsini daha ciddi anladım. Bununla yanaşı, ən azı 2010-cu ildən bu yana “100 min ermənini” qovmaqla hədələyərək “bu insanların qanunsuz işlədikləri və Türkiyədə yaşadıqlarına göz yumduğunu” bildirdi. Dünyaya onun “səxavətliliyini” göstərmək üçün əlindəki bir vacib füsrsət olduğunu nəzərə alaraq bu təhdidi ciddi qəbul etmədim.  

Daha əvvəl Erdoğan bəyan etmişdir ki, 1990-cu ildə türkiyə güclü olsaydı, “Qarabağın okupasiyası”na imkan verməyəcəkdi. Belə o özünü belə bir vəziyyətdə qoydu ki, Ermənistan-Azərbaycan gərginliyinin artmasına paralel olaraq qarşımızda hər hansı bir addım atmağa məcburiyyətində qalıb və Türkiyədəki qanunsuz olaraq qalan ER vətəndaşları bu kontekstdə həssasdır”.

Hayk Gabrielyan Tavuş gərginliyin əsasında, arxa planında Rusiya-Türkiyə qaz münaqişəsinin faktoruնnu görür, aprel ayının eskalasiyasından əvvəl vəziyyətin oxşar olduğunu qeyd edərək, onlardan hansının daha tez tikiləcəyi “Türk axını” və “Trans-Anadolu” qaz kəmərlərinin inşası ilə əlaqədardır.

“Düşünürəm ki, Tavuşyan cəbhəsi bu gündən etibarən isti olacaq, çünki Rusiya Türkiyəyə mesaj və xəbərdarlıq göndərmək istəyir ki, Azərbaycan qazının tədarükünə arxalanaraq Rusiya qazından əhəmiyyətli dərəcədə imtina etməyi qərara alsa, unutmamalıdır ki, Tavuş cəbhəsindəki Bakı-Tbilisi-Erzrum (eyni zamanda Bakı-Tbilisi-Ceyhan) zaman-zaman partlaya bilər.

Beləliklə, Türkiyə tərəfinin Tavuşyan gərginliyinə qarşı aktiv və sərt reaksiyasını ilk növbədə Ermənistana deyil, Rusiyaya da aid edirəm. Eyni şəkildə, Rusiyanın (Sergey Lavrov) Ermənistana verdiyi dəstəyi, ilk növbədə, Türkiyəyə qarşı edilən bir ifadə kimi qəbul edirəm.

Bizim edəcək işlərmizdən biri beynəlxalq birliyə aydın bir mesaj göndərməkdir ki, biz heç bir şəraitdə Bakı-Tbilisi-Erzrumu  partlatmayacağıq, xüsusilə oktyabrdan sonra, çünki bu vəziyyətdə Avropa Azərbaycan qazını itirəcək, bununla (əlbəttə ki, Türkiyə) problemimiz olacaq. Gələcəkdə qaz boru kəmərinin partlaması üçün təxribatlar da ola bilər ki, bunların məsuliyyətini bizim üzərimizə qoyaq. “Gələcəkdə Türkiyənin BTE boyunca öz qoşunlarını Azərbaycanda yerləşdirməyə çalışacağını da istisna etmirəm” – deyə Hayk Gabrielyan.

Daha çox göstər
Back to top button