BaşlıcaSiyasət

Azərbaycanın cavabı alınıb: Ermənilərin təklifləri hələ ki, “məxfilikdən çıxarılmayıb”

Ermənistan-Azərbaycan sərhədində hər gün atışmaların baş verdiyi bir vaxtda Bakı Ermənistan tərəfinin “sülh müqaviləsi” ilə bağlı təkliflərinə cavabı Yerevana çatdırıb.

Göründüyü kimi üçüncü gündür ki, Ermənistan Azərbaycanın cavabını alır. Lakin onun məzmunu hələ dərc olunmayıb.

Və hələlik rəsmi məlumat olmadığından “Radiolur” müxtəlif epizodlardan gələn təkliflərin ən ümumi mənzərəsini almağa çalışıb.

Ermənistan Azərbaycanın təkliflərini, nə 5 bəndlik variantı, nə də ondan sonra gələn uzadılmış variantı rədd etməyib, ancaq məsələ “sülh müqaviləsi”nin erməni variantına cavab olaraq Bakının nə aldığıdır.

Ermənistan tərəfinin təklifləri bu ayın əvvəlində, noyabrın 7-də Xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda keçirilən görüşü zamanı Azərbaycana çatdırılıb.

Cəmi iki həftə əvvəl Ermənistanın Azərbaycana çərçivə sülh sazişi imzalamağı təklif etdiyi məlum olub.

“Əgər çox detallaşdırılmış məsələlər həl etməyə cəhd etsək çətinliklərimiz ola bilər”-deyərək noyabrın 16-da  parlamentdə Baş nazir Nikol Paşinyan bəyan edib.

“Çərçivə sazişi modeli yanaşması, belə demək mümkünsə, haçan çox böyük konkretlər olmadan çərçivə tərtib olunursa”.

Xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan noyabrın 28-də Azərbaycanın cavabını bir gün əvvəl aldıqlarını açıqlayıb. Bu o deməkdir ki, artıq üçüncü gündür ki, Azərbaycanın cavabı hakimiyyətə bəllidir.

Mətbuat konfransında nazir cavabın məzmununu açıqlamayıb, sadəcə olaraq qeyd edib:

“Beləliklə, müzakirələr davam edir. Beynəlxalq tərəfdaşların vasitəçilik səyləri bu prosesdə mühüm rol oynaya bilər”.

Bu, əslində Azərbaycanın etiraz etdiyi məsələlərdən biridir. Daha doğrusu, o, Fransanın vasitəçiliyindən qurtulmağa çalışır.

Dekabrın 7-də Brüsseldə keçirilməsi nəzərdə tutulan dördtərəfli görüşü, razılaşdığı halda, ləğv edir.Halbuki, Prahada danışıqları təsdiq edilmiş formatda davam etdirməyə razılıq vermişdir.

“Azad Vətəndaş” QHT-nin rəhbəri Hovsep Xurudyanın sözlərinə görə, Azərbaycan bu yolla danışıqlardan yayınmağa çalışır.

“Çünki o, başa düşür ki, bütün bunlar Praqanın son razılaşmaları onu yerinə yetirmək üçün təzyiq göstəriləcəyə  gətirib çıxaracaq,  .

Və onlar sülh danışıqlarına aiddir və AB-nin təklif etdiyi şərtlərə görə, Azərbaycan Ermənistanla həmin şərtlərlə barışmağa hazır deyil.

Çünki orada dəhliz yoxdur, istədiyi hər hansı tarixi xəritə ilə delimitasiya yoxdur, “Azərbaycanın heç bir arzusu yoxdur,odur ki, ondan qaçmaq üçün fürsət axtarır”.

Hələ iki həftə əvvəl Ermənistanın Baş naziri parlamentdə deyib ki, o, sülh müqaviləsi imzalanana qədər delimitasiyanın həyata keçirilməsini çətin hesab edir. Belə şəraitdə belə Ermənistan öz həll yollarını təklif edir.

“Qoşunların çıxarılması sxemi ilə biz sadəcə olaraq 1990-cı ildə mövcud olan xətti götürməyi, qoşunların aynalı çıxarılmasını həyata keçirməyi, monitorinq mexanizmi yaratmağı, qoşunların sərhəd bölgəsində ümumiyyətlə olmamasını, həmin ərazini bütövlükdə dövlət başçısına təhvil verməyi təklif edirik.

Sərhəd xidməti, bu mövzunu heç olmasa sərhəd xətti fikrini düzəltmək, yeni sakitlik şərtləri altında həqiqətən uzun illər davam edə biləcək delimitasiya prosesinə getməkdir”.

“Sülh müqaviləsi” vasitəsilə Ermənistanın əsas məqsədi Ermənistan Respublikasının 29 800 kvadrat kilometr ərazisini qoruyub saxlamaqdır.

Bütün Ermənistan rəsmiləri son vaxtlar bu rəqəmə istinad edirlər. Onlar hesab edirlər ki, hətta azərbaycanlıların “anklavlar” haqqında danışdıqları da bu məqsədə xələl gətirə bilməz.

Ermənistan tərəfinin bunu rədd etməməsinin səbəbi budur. Paşinyanın arqumentlərinə görə, Azərbaycan “anklavlar” və ya “işğal”dan danışırsa, deməli, bunu hansısa xəritələr və ya sabit xətlər əsasında edir.

Ermənistan bu faktları görmək istəyir, çünki bir-birinə deyəcək sözü var. Məsələn, 1992-94-cü illərdə 4 erməni kəndinin əsas əraziləri işğal olunub. Belə olan halda baş nazir Tavuş rayonunun Berkaber, Paravakar, Ayqehovit və Vazaşen kəndlərində əkin sahələrinin işğalını sadalayır.

“Biz deyirik: çox yaxşı, xəritəni göstərin, sərhəd xəttini göstərin və göstərdiyiniz sərhəd xəttinin hüquqi əsasını göstərin. Belə olan halda, biz də situasiyanı inkişaf etdirməyə hazırıq, o vaxta qədər ki, nə Azərbaycan, nə də Ermənistanın işğal olunmuş əraziləri olmasın.

Biz o həll yollarına getməyə hazırıq və mən də bu məsuliyyəti öz üzərimə götürməyə hazıram.Bir şərtlə ki, xəritəni yaxşı başa düşməyən əziz vətəndaşlarımız kvalifikasiya verməyə tələsməsinlər.Söhbət bərpadan gedir. ER-nin ərazi bütövlüyü və ondan imtina etməmək barədədir”.

Müqavilənin bəndləri hələ açıqlanmasa da, müxalifət xəbərdarlıq etməyə və qəbuledilməz addımlardan  çəkinmək xəbərdarlığını etməyə tələsdi.

Parlamentin  “Hayastan” fraksiyasının üzvü İşxan Saqatelyan:

Bu, xalqımız tərəfindən parçalanacaq və dəyərsiz elan ediləcək. Bütün paytaxtlarda bu barədə məlumat versinlər”.

Məlumdur ki, Ermənistan Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərini Dağlıq Qarabağ məsələsindən ayırmağa razılaşıb, lakin bu, Ermənistanın Artsax ermənilərinin təhlükəsizliyi və hüquqlarından imtina etməsi demək deyil.

Paşinyan deyir:

“Həmçinin Rusiyanın mövqeyini qəbul etmək üçün nəinki status məsələsini biz irəli çəkirik, bu ilk növbədə Dağlıq Qarabağ ermənilərinin təhlükəsizliyinin və hüquqlarının təmin olunmasını irəli sürməyimizin səbəbidir”.

Gələcək “Sülh müqaviləsi”nin mühüm məqamlarından biri də Azərbaycan qoşunlarının Ermənistan ərazisindən çıxarılmasına aiddir. Orada11 may 2021-ci il tarixinə çıxış mövqeləri göstərilib.

Rayonun və yol infrastrukturunun blokdan çıxarılması məsələləri əslində başqa formatda yaşayış məntəqələrinə qalıb.

Tərəflər və vasitəçilər “sülh müqaviləsi”nin mümkün imzalanması barədə çox danışsalar da, hətta son tarix 2022-ci ilin sonuna qədər də yayılıb.

 Lakin proqnozlar getdikcə yayılır ki, tərəflərin mövqeləri sülh müqaviləsi çərçivəsində müəyyən edilmiş müddətdə uzlaşa bilməyəcəkdir.

Daha çox göstər
Back to top button