“Türkiyə və İsrailin dəstəyi ilə Azərbaycan 2020-ci il müharibəsindən qələbə ilə çıxdı, SSRİ-nin dağılması nəticəsində başlayan münaqişə nəticəsində Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş bütün ərazilərini geri aldı, İranın de-fakto sərhədiniqısaltmışdır.
Azərbaycan da Dağlıq Qarabağın təxminən üçdə birini işğal edib. Azərbaycan indi də ER-in suveren ərazisinin təxminən 200 kvadrat kilometrinə (124 kvadrat mil) nəzarət edir.
Lakin bu, yeni əzələli Bakı üçün kifayət etmir” – deyərək “Al Monitor” geniş məqalə ilə Qafqazdakı vəziyyətə istinad edərək yazır.
Aşağıda məqalənin tərcüməsini diqqətinizə təqdim edirik:
“Daha dərin narahatlıq odur ki, Rusiyanın Ukrayna ilə məşğul olmasından və İrandakı daxili iğtişaşlardan istifadə edərək Əliyev daha böyük bir yürüşə gedəcək:
Azərbaycanı Ermənistanın Cənubundakı Sünik bölgəsindən keçərək onun ən böyük anklavı olan Türkiyəyə, Naxicevana birləşdirəcək quru və dəmir yolu dəhlizinə yönəldəcək.
Bu, İranı yeganə xristian qonşusu və Qərb bazarlarına mühüm çıxış yolu olan Ermənistandan ayıracaq. Ermənistan da öz növbəsində faktiki olaraq ən dost qonşusu olan İranın mümkün hərbi dəstəyindən məhrum olacaqdır.
Zəngəzur dəhlizi İran üçün geosiyasi bir fəlakət olacaq” – deyəərək Berlində yerləşən SWP analitik mərkəzinin iranlı əməkdaşı Həmidreza Əziz qeyd edib:
“Bizim kəşfiyyat məlumatımız var idi ki, Azərbaycan ötən ilin sentyabrında Ermənistan üzərinə hücum edərkən daha genişmiqyaslı təcavüzə hazırlaşırdı.
İranın hərəkətləri və bəyanatları vəziyyətin daha da pisləşməsinin qarşısını almağa kömək etdi. İran ER üçün mühüm tərəfdaşdır. İranla sərhəd ER üçün əsas əhəmiyyət kəsb edir. Bizim Türkiyə və Azərbaycanla iki bağlı sərhədimiz var, buna görə də İran və Gürcüstan qapılarımızı xarici dünyaya açır”- deyə KİV-ləri ilə söhbətində ER Xİ nazirinin müavini Vahan Kostanyan qeyd edib.
Bu günə kimi Azərbaycan əsəbi şəkildə beynəlxalq əməliyyatlar barədə Ermənistanın bütün xahişlərini imtina edib deməklə ki, Qırmızı Xaç və rus sülhməramlıları dava-dərmanları və ərzaq mallarını zəmanət edir.
Yanvarın 23-də AB Ermənistanda Birgə Təhlükəsizlik və Müdafiə Siyasəti Missiyası yaradacağını elan etdi.100-ə yaxın mülki müşahidəçi Azərbaycan sərhədi boyunca atəşkəs xətlərinin saxlanmasını təmin etmək üçün yerləşdirilməlidir.
Lakin onların mandatı Dağlıq Qarabağa şamil edilmir, bunun üçün Azərbaycanın razılığı lazımdır.Və bunun yaxın gələcəkdə baş verəcəyi ehtimalı azdır.
Rusiyanın Xarici işlər nazirliyi AB-nin bu addımını tənqid edərək, bunu ABŞ-la “nəyin bahasına olursa-olsun regionaqədəm bbasmaq” üçün birgə səy kimi qiymətləndirib.
Ukrayna ilə bağlı sanksiyalar nəticəsində Rusiya qazının itkisini kompensasiya etmək üçün iyul ayında Azərbaycanla imzaladığı qaz sazişindən sonra Azərbaycandan qaz idxalını iki dəfə artırdıqdan sonra düzəlişlər etmək istəyir.
Bəzi Azərbaycan rəsmiləri hesab edir ki, İran bu ay İsrailə ilk səfirini göndərdiyi üçün Bakını cəzalandırmaq naminə hücumu təşkil edib.
Beynəlxalq Böhran Qrupunun Cənubi Qafqaz üzrə analitiki Zaur Şiriyevin sözlərinə görə, Bakı indiyədək Dağlıq Qarabağ münaqişəsində ərəb ölkələrinin dəstəyini saxlamaq üçün bu addımdan çəkinib.
Bununla belə, Azərbaycanla yəhudi dövləti arasında əlaqələr inkişaf edir. İsrail əsgərlərinin olması ilə bağlı şayiələr uzun müddətdir ki, yayılsa da, bunu sübut etmək mümkün olmayıb.
Lakin İsrailin əsas neft tədarükçüsü olan Azərbaycanın yəhudi dövlətindən külli miqdarda silah aldığı hamıya məlumdur.
Açıq mənbələrdə mövcud olan məlumatlar göstərir ki, 2020-ci il müharibəsi boyu yük təyyarələri Azərbaycana silah çatdırıb. O da sirr deyil ki, İsrail uzun müddətdir ki, İranı izləmək üçün Azərbaycandan istifadə edir.
Bakı üzərində qələbə çalmaq istəyən İran, Rusiyanın nə qədər irəliləməsinə imkan verməsindən asılı olmayaraq, 2020-ci il müharibəsinin başlanğıcında ən azı ritorik şəkildə Azərbaycanı dəstəklədi.
Bu gün Azərbaycanın təhlükəsizlik qüvvələri Bakıda Tehrandan maaş almaqda ittiham olunan bir neçə KİV-də reyd keçirib. “İran casusluq şəbəkəsi”nə daxil olan 7 nəfər həbs edilib.
2021-ci ildən İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu ən son oktyabr ayında Azərbaycanla sərhəddə genişmiqyaslı hərbi təlimlər keçirir.
Ən sonuncusu “Qüdrətli İran”da ponton körpülərin quraşdırılması və iki ölkəni ayıran Araks çayının kəsişməsi nəzərdə tutulurdu.
Mətn factor.am-ə məxsusdur.
