Amerikanın iki yüksək səviyyəli məmuru Cənubi Qafqazdadır. Biri Yerevanda, digəri Bakıda. Onlar sülh gündəmini irəli sürməkdən danışırlar. Ekspertlər isə əmindirlər ki, sülh ətrafında yaranan çatlar daha çox nəzərə çarpır. Onların fikrincə, Bakı güzəştə getmək istəmir, Ermənistanın isə yeni güzəştlər üçün yeri qalmayıb.
ABŞ dövlət katibinin köməkçisinin müavini Erika Olson Ermənistandadır. Baş nazir Nikol Paşinyanla görüşdə əsas müzakirə Stepanakert və Bakı arasında beynəlxalq dialoq mexanizminin formalaşdırılması, Azərbaycan tərəfindən Laçın dəhlizinin qanunsuz blokadası nəticəsində Artsaxda yaranmış humanitar böhran, Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin nizamlanması məsələləri olub.
Digər yüksək səviyyəli amerikalı məmur, ABŞ Dövlət Departamentinin Cənubi Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri, ATƏT-in Minsk qrupunun amerikalı həmsədri Lui Bono Bakıda idi. Həmin ölkənin xarici işlər naziri Bayramovla görüşündə Bayramov bildirib ki, “Ermənistan Azərbaycanın erməni sakinlərinin reinteqrasiyası cəhdlərinə mane olur”. Politoloq Robert Qevondyanın fikrincə, Bakı Stepanakertin Bakıda görüşmək təklifindən imtina etməsi ilə bağlı narazılığını belə göstərir.
“İvanyanda yerləşən Rusiya sülhməramlı qoşunlarının qərargahında görüş təşkil etmək barədə Stepanakertin son təklifi həm Ermənistanın, həm də Azərbaycanın yanaşmalarını xeyli dərəcədə qane edir. Həmin görüşlərdə Rusiya sülhməramlıları vasitəçi kimi çıxış edirlər, Ermənistan bunu beynəlxalq ictimaiyyətin iştirakı kimi təqdim edir, Bakı isə rusların yalnız iştirak etdiyini və bunun beynəlxalq format olmadığını bildirir. Problemi tam həll etmək üçün Bakı Stepanaketə Bakıda görüş təklif edir, Artsax da buna qarşı çıxır və Bayramovun narazılığı da buradadır”.
Bakının beynəlxalq ictimaiyyətə yalan məlumat verməsində məqsəd vəziyyəti daha da gərginləşdirməkdir və politoloq Robert Qevondyanın fikrincə, hadisələrin inkişafı sülh ətrafında yaranan çatların daha da dərinləşəcəyini deməyə əsas verir.
“Reallıq başqadır. Sülh gözləmək üçün heç bir real səbəb yoxdur, sadəcə olaraq qarşıdan gələn çağırışlarla üzləşməliyik. Və bu çağırışlar kifayət qədər kəskin olacaq, məsələn, təxribatların sərtləşməsi, daha qanlı sərhəd insidentləri, Ermənistana qarşı hibrid müharibənin müxtəlif alətlərindən istifadə. Ermənistan buna hazır olmalıdır. Təbii ki, biz müəyyən formada hazırlaşırıq”.
Politoloqun fikrincə, Ermənistan müxtəlif ölkələrlə hərbi əməkdaşlığı dərinləşdirməlidir. O hesab edir ki, bu, qismən həyata keçirilir. Və ABŞ-ın yüksək səviyyəli diplomat və rəsmilərinin Yerevan və Bakıya səfərləri, müzakirələri göstərir ki, həmin ölkə həll olunmayan məsələlərin olduğunu başa düşür.
Qriqor Balasanyan isə hesab edir ki, reallıqda ABŞ-ın vasitəçiliyi yoxdur, Amerikanın maraqları var. “ABŞ üçün bir məsələ var, o da Rusiyanı tez bir zamanda bölgədən çıxarıb İranla məşğul olmaqdır. Artsax erməniləri ilə bundan sonra baş verəcəklər ABŞ üçün sıfır əhəmiyyət kəsb etmir. Qəribədir ki, Stepanakert yaranmış vəziyyətdə son sözünü demir və müstəqil olaraq Rusiya və İranla əməkdaşlığa başlamır”.
