Türkoloq:   “Erməni uşaqlarının türkləşdirilməsi:  Türkiyənin təkzibçiliyinin 3 komponenti var: inkar, saxtakarlıq, böhtan”

Erməni Soyqırımı İnstitutu-muzeyinin elmi işçiləri Edita Qzoyan, Regina Qalustyan, Şuşan Xaçataryan, Elina Mirzoyanın həmmüəllifliyi və səyləri  nəticəsində “Erməni Soyqırımı illərində erməni uşaqlarının türkləşdirilməsi” kollektiv monoqrafiyası  işıqlandırılıb.

Erməni Soyqırımı zamanı erməni uşaqların zorla köçürülməsi, islamlaşdırılması və türkləşdirilməsini  müəlliflər  hüquqi, tarixi, ideoloji və dini baxımdan soyqırım aktı olaraq araşdıraraq  təqdim ediblər.

Türkoloq, elmlər namizədi Elina Mirzoyan monoqrafiyanın 5-ci fəslində türk inkarı kontekstində bu illər ərzində inkişaf etdirilən, planlaşdırılan siyasəti inkar etməyə cəhd edilən və edilməkdə olan nəzəriyyələri, müddəaları, tezisləri və antitezləri araşdırmış, əlaqələndirmiş və təqdim etmişdir. soyqırımı zamanı erməni uşaqlarına qarşı zorla köçürülmə, türkləşdirilmə və islamlaşdırılma planlaşdırılması siyasəti  təqdim etmişdir.

Ermenihaber.am saytı Erməni Soyqırımının 108-ci ildönümü astanasında Elina Mirzoyanla monoqrafiya çərçivəsində müzakirə olunan məsələlər və türk təkzibçiliyi haqqında danışıb.

Sual: – Mirzoyan xanım, Erməni Soyqırımı zamanı uşaqlar ən həssas və hədəf qruplardan biri  olub. Erməni uşaqları xəstəlikdən, aclıqdan, halsızlıqdan ödünyasını dəyişir, öldürülürdü…

Lakin, eyni zamanda, əsərinizdə ətraflı araşdırıldığı kimi, Osman hakimiyyətləri, uşaqları öz etnik qruplarından ayıraraq zorla türk-islam mühitinə köçürdülər. Həmin proses hansı sxemlərlə həyata keçirilib?

Cavab: – Mövzu nə qədər  araşdırıldısa, yenə də həmkarlarımla birlikdə müəllifi olduğumuz kollektiv monoqrafiya ilə irəli sürdüyümüz, hərtərəfli və tam (hazırkı halda kitab şəklində) təqdim etdiyimiz yeni və dərin tədqiqat yanaşmalarına-müşahidələrə ehtiyac vardı.

Fərdi və qismən məsələlərə daima elmi şəkildə toxunulub, amma deyim ki, bu kitab bu məsələlərin Erməni Soyqırımı kontekstində kollektiv və fənlərarası yanaşma ilə araşdırılması və dar istiqamətlərdə təqdim edilməsi cəhdlərindən biridir.

Ümumilikdə qrupun davamlı mövcudluğunun təmin edilməsində mühüm rolu olan erməni uşaqlarının Erməni Soyqırımının həyata keçirilməsi ərzində soyqırım cinayətkarlarının hədəfində olması  təkzibolunmazdır..

Üsullar: müxtəlif təzahürlərlə dini inancın dəyişdirilməsinə məcbur etmə, erməni uşaqlarının seçmə yolla cəlb edilməsi, onların zorla başqa etnik qrupa köçürülməsi, azad əməyin istismarı kimi övladlığa götürmə, uşaq evlərində, evdə və digər şəraitdə İslam dini və adətlərinə uyğun məcburi təhsil və tərbiyə, gənc qızların müsəlman kişilərə zorla ərə verilməsi və s. , yüksək rütbəli liderlərin ardıcıl nəzarəti və müsəlman cəmiyyətinin müxtəlif təbəqələrinin cəlb edilməsi imtiyazı və təşviqi ilə, haqqında çoxlu təkzibolunmaz isbatlar və faktlar var.

Sual: – Məcburi assimilyasiya, yəni erməni uşaqlarının türkləşməsi və islamlaşması prosesinin davamı idi . Həmin məqsədə çatmaq üçün əsas üsullar və mərhələlər hansı olub? Erməni uşaqlarına qarşı törədilən həmin cinayətlə bağlı iş çərçivəsində hansı faktların və ya xatirələrin gündəmə gətirilməsinə nail olunubmu?

Cavab: – Kitabda erməni uşaqlarının türkləşməsi və islamlaşmasının bütün prosesi, dövlət uşaq evlərində türkləşmə və islamlaşmanın həm üsulları, həm mərhələli təzahürləri, həm də özəl və ayrı-ayrı hal və hadisələr aydın şəkildə təqdim olunub.

Dövlət proqramının həyata keçirdiyi üsullar, özəl dini ritual təzahürlər, gənc qızların məcburi nikaha verilməsi, cinsi köləlik, məişət şəraiti, tibbi, etno-psixoloji və psixi eksperimentlər, hüquqi, ideoloji, dini-fəlsəfi, sosial-mədəni məxfi və gizli üsulları hərtərəfli təhlil edilmiş və nəticəsiz qalmamışdır,  təqdim olunmuşdir.

Bu istiqamətdə həmmüəllif tərəfdaşlarım ilkin mənbələrə, arxiv sənədlərinə, sağ qalanların ifadələrinə, prosesin qurbanı olmuş memuarçılara, atipik və çap olunmuş əlyazmalara, xatirələrə əsaslanaraq öz tədqiqat bölmələri ilə tam mənzərəni ətraflı şəkildə ortaya qoyurlar.

 Bu mənbələrdən bəziləri ilk dəfə dövriyyəyə buraxılır. Kitabda təqdim olunan sxemlər, cədvəllər, fotoşəkillər bütün reallığı sübut edir və demək olar ki, sənədləşdirir.

Sual: – Biz illərdir Osman  İmperiyasının varisi olan Türkiyənin Erməni Soyqırımını inkar etməsinin müxtəlif formalarının şahidi olmuşuq. Erməni uşaqlarının zorla köçürülməsi və assimilyasiyası problemi kontekstində inkarçılıq necə, hansı platformalarda və ya sahələrdə özünü təsvir edir, yəni, hansı komponentlərlə həyata keçirilir?

Cavab: – Türkiyənin Erməni Soyqırımını inkar etməsi kontekstində ölkəmizdə erməni uşaqları məsələsi qismən araşdırılır, Türkiyə tərəfi isə məqsədyönlü şəkildə həm elmi dairələrdə tirajlanan yalan tezislər, müddəalar, nəzəriyyələr formalaşdırmaq və elmi jurnallarda, konfranslarda və s.olduğu kimi, eləcə də onları Türkiyə mətbuatı sahəsində ictimaiyyətə çatdırmaq, mövzuya elmi ictimaiyyətin çıxışını təmin etmək, yaymaq və inkişaf etdirmək istiqamətində Erməni Soyqırımı ilə bağlı mövcud məqsədi təkzib etmək üçün elmi tezisləri təbliğ etməkdə davam edir.

Qeyd edək ki, bu neqativ kurs əsasən tezislərimizi, müddəalarımızı, nəzəriyyələrimizi inkar etmək, saxtalaşdırmaq, böhtan atmaq metodlarıyla həyata keçirilir.

Bu kontekstdə Türkiyə tərəfi   təkzibçilik “mədəniyyətini” əsasən üç komponentlə həyata keçirir: inkar, yaratma, böhtan, bu çərçivədə mənfi tezislər, nəzəriyyələr, antitezalar, müddəalar tirajlayır, həmçinin mənfi lüğət, ifadələr, ifadələrdən istifadə edir. ,

Kitabın əlavələrindən birində mənim tərtib etdiyim diaqram-cədvəl təqdim etmişəm və onunla həmin prosesi aydın şəkildə təsvir etmişəm.

Türkiyənin bu problemi inkar etməsi imici vurğulanır, lakin əminliklə deyə bilərəm ki, zaman keçdikcə dəyişəcək, çünki bu istiqamət bütün proqram xarakterli inkar istiqamətləri ilə Türkiyəni dinamik saxlayır.

Ayrı və xüsusi işlənmiş bir istiqamət olan bu linqvistik inkar ayrıca araşdırmanın mövzusudur. İnkar üsulundan istifadə edərək, obyektiv tarixi tezisləri anti-elmi tezislərlə qarşı-qarşıya qoyur, saxta tezislər irəli sürürlər.

 Yaradıcılıq metodundan istifadə edərək tarixi reallığı təhrif edərək, faktları təhrif edərək öz əməllərini erməni tərəfinə və digər xarici güclərə bağlayırlar.

Və böhtan üsulu ilə uydurma ittihamları həm ermənilərə, həm də əcnəbilərə aid edirlər. Və bu dövlətə xas elmi təcrübə bütün mümkün yollarla, rəsmi yazılar, nəşriyyat fəaliyyəti, o cümlədən mətbuat, dövlət xadimləri, fəaliyyət göstərən şəxslər, elmi informasiya işçiləri və tədqiqatçılar vasitəsilə təbliğ olunur.

Sual: – Türkiyə tərəfinin erməni uşaqlarına qarşı bu soyqırımı aktını inkar etməyə çalışdığı və indi də inkar etməyə çalışdığı araşdırma nəticəsində müəyyən edilən əsas tezi və ya antitezi hansıdır?

Cavab: – Problemin ümumi inkar kontekstində bu dərinlikdə araşdırılması mənə erməni uşaqlarının problemini erməni soyqırımı kontekstində nəzərdən keçirərək inkar etməyə yönəlmiş bütün saxta türk tezislərini, nəzəriyyələrini, müddəalarını, antitezlərini ortaya çıxarmağa imkan verdi.

 Türklərin “Odissey qurtuluş modeli”ni soyqırım aktı kimi təyin etmək. erməni yetimlərinin zorla köçürülməsi, türkləşdirilməsi və islamlaşdırılması məsələsi Türkiyə tərəfində Birinci Dünya Müharibəsində və onun nəticəsində kimsəsiz qalan uşaqlara “humanitar dəstəyin təzahürü” kimi təqdim olunur.

“Qurtuluş motivləri” sırasında türklər başqa saxta tezis və müddəaları irəli sürməkdə davam edirlər.

Elmdən tutmuş ən dar informasiya sahələrinə qədər Türkiyə dövləti bu saxta tezisləri ictimailəşdirməklə məşğuldur. Lüğətdən başlayaraq, məzmun təhrifləri, tarixi hadisələrin çevrilməsi ilə soyqırım aktını qurbana aid etmək üsulu ilə hüquqi məsuliyyətdən və bütün cinayətlərdən yayınmaq üçün öz tarixlərini düzəltməyə, inkar etməyə, uydurma və böhtan atmağa davam edirlər.

Erməni Soyqırımı zamanı erməni uşaqların zorla köçürülməsi soyqırımı əməliyyatı çərçivəsində türk inkarçılığının tezislərini araşdıraraq deyə bilərəm ki, bizim erməni tarixşünaslığımız və soyqırım araşdırmalarımız təkcə fərdlərə, sağ qalanlara, xarici şahidlərə, sənədlərə, mənbəyə əsaslanmır.

Eyni zamanda arxiv materialları  və hüquqi və digər elm sahələrinin əsas mənbələri, əsasən Soyqırım Konvensiyası və türk tezisləri inkar, saxtalaşdırma, böhtan komponentləri ilə tezislərimizin əksidir.Bu təbliğat istiqamətində  türk tərəfi “yumşaq qüvvə” resurslarını  sərf edir.

Sual: – Türkiyə tərəfi bu tezisləri Türkiyədən kənarda yaymağa nə dərəcədə nail olur? Və bu iş həm də beynəlxalq ictimaiyyətə onların mənasızlığını sistemli şəkildə göstərmək məqsədini daşımırmı?

Cavab: – İnkar siyasəti, qeyd etdiyim kimi, xüsusi dövlət qayğısı ilə həyata keçirilir. Türkiyə elmi sahəsində bu konkret istiqamətdə fəaliyyət göstərən türk müəlliflərinin məqsədyönlü hərəkəti açıq şəkildə nəzərə çarpır.

Sonuncular beynəlxalq səviyyədə tanınmış jurnallarda məqalələr dərc edir, qabaqcıl qəzetlərə hesabat verirlər, icazə verin belə deyim, sanki “barmağını erməni alimlərinin nəbzində saxlayaraq” işlərini davam etdirirlər.

Onlar arxiv Osmanlı mənbələrini müasir türk dilində yenidən yazır, onları tarixi faktları rədd edən versiyalarda dövriyyəyə buraxır və orijinal arxiv mənbəyini əlçatmaz edir.

Bununla belə, əlimizdə olan bəzi arxiv materiallarından istifadə etməyə müvəffəq olduq ki, orada erməni kimsəsizlərinin türkləşdirilməsi dövlət siyasəti haqqında təkzibedilməz məlumatlar var.

Onların türkdilli arxiv mətbuatı, hətta orijinal mənbələri belə, öz inkarlarının əksinə olaraq real mənzərəni verə bilir. Əslində bir faktı nəzərə almalıyıq ki, bu baxımdan dünyanın bildiyi və artıq mübahisə etdiyi reallığı sübut etmək niyyətimiz yoxdur, çünki bizdə tarixin özü maddi, türklərdə isə süni və uydurmadır.

Biz Türkiyənin məqsədyönlü və ardıcıl inkar siyasətini səciyyəvi cəhətləri ilə araşdırıb təqdim etməklə, erməni uşaqlarının soyqırım prosesinə qəsdən və planlı şəkildə cəlb edilməsi və hədəf alınması faktını göstəririk.

Sual: – Əhəmiyyətli işə və müsahibəyə görə təşəkkür edirəm.

Cavab:- Sizə  də təşəkkürlər.