Ermənistan AES-nin yeni blokunun tikinti işləri 2024-cü ildə başlanmalıdır
2024-cü ilin sonu və ya 2025-ci ilin əvvəlinə qədər, ilkin razılaşmaya əsasən, Ermənistanda AES-in yeni blokunun tikinti işlərinə başlanmalıdır.
Ekspertlərin hesab edirlər ki, Ermənistanın atom enerjisinə malik olması mütləqdir. Amma son iki həftədə kiçik modul reaktorların tikintisi ilə bağlı danışıqlar yenidən aktivləşib.
Yaxın vaxtlarda Yerevandan nümayəndə heyəti kiçik modul reaktorların texnologiyası ilə tanış olmaq üçün ABŞ-a gedəcək. Lakin bu gün Yerevanda “Rosatom” və atom enerjisi mütəxəssisləri toplaşıb.
Ermənistanın atom enerjisinə malik olması çox vacibdir, ona görə də 2036-cı ilə qədər 1000-1200 meqavat gücündə yeni enerji blokunun tikintisi planlaşdırılır. BMT-nin enerji üzrə milli eksperti Ara Marcanyan Ermənistan üçün enerji təhlükəsizliyi və müstəqilliyin vacib olduğunu vurğulayır. AES-in hazırkı bloku hələ də işləyəcək.
“Təxminən eyni prosedurdan sonra daha 10 il uzatmaq mümkün olacaq, bu, artıq 2036-2038-ci illərdə olacaq”.
Metsamor Atom Elektrik Stansiyasına MAQATE nəzarət edir. Qurumun mütəxəssisləri mütəmadi olaraq Ermənistana səfər edərək AES-in vəziyyətini yoxlayırlar.
AES-in fəaliyyətində ən uzun fasilə 2021-ci ildə mayın 15-dən oktyabrın 15-dək olub. Bu müddətdə fukusima qəzasından sonra hazırlanmış standartlara uyğun işləyən yeni nəsil təhlükəsizlik sistemi qurulub.
Gündəmdə yeni atom elektrik stansiyasının tikilməsi məsələsi var. Ötən ilin yayında ER və RF arasında dövlətlərarası müqavilələr imzalanıb. İlkin razılığa əsasən, 1200-1400 meqavat gücündə VVR tipli blokun tikintisi gündəmdədir.
İkinci blok istismardan çıxarıldıqda, elektrik enerjisi istehsalının fasiləsizliyini təmin edən 3-cü blokumuz olacaq. Ara Marcanyan bildirir ki, yeni bloku 10-12 il ərzində tikmək mümkün olacaq.
“Sazişlərin imzalanmasından sonra bu bir il ərzində yol xəritəsinin formalaşdırılması, reaktorun növü və digər texniki parametrlərlə bağlı yekun seçimin edilməsi planlaşdırılır. Bir ildən sonra 2024-cü ilin sonu və ya 2025-ci ilin əvvəlində blokun tikinti işlərinə başlanacaq”.
Yeni atom elektrik stansiyasının tikintisinin ilkin dəyəri 3-5 milyard dollardır. Rosatom direktorunun birinci müavini İlya Verqazayev qeyd edib ki, Ermənistan atom elektrik stansiyaları ilə səmərəli işləmək təcrübəsi olan ölkələrdən biridir. O vurguladı ki, Ermənistanın enerji infrastrukturlarını inkişaf etdirmək lazımdır.
Alternativ enerji ilə bağlı müxtəlif bəyanatlara baxmayaraq, nüvə bütün ölkələr üçün enerji infrastrukturunun inkişafı üçün ilkin əsasdır. Rosatom nümayəndəsinin sözlərinə görə, o, həm də ətraf mühit üçün təhlükəsiz ola bilər.
“Rosatom Ermənistanda yaxşı təmsil olunur, biz buradakı tərəfdaşlarımızı ikinci enerji blokunun yenidən təchiz edilməsi məsələsində dəstəkləyirik və həmçinin VVR tipli blok yaratmaq üçün ən yaxşı həlli təklif edirik”,- deyə o vurğuladı.
Belarusda da eyni tipli reaktor tikilir. Analoji blok Rusiyada da tikilir. Erməni tərəfində isə kiçik modul nüvə reaktorlarının olması ilə bağlı da müzakirələr gedir.
“Bir sıra ölkələrdə, o cümlədən Ermənistanda biz Amerika texnologiyası ilə tikilən, həm Rusiya, həm də Çindən enerji müstəqilliyinə töhfə verə biləcək kiçik modul nüvə reaktorlarının mümkünlüyünü qiymətləndiririk”, – ABŞ Dövlətinin rəsmisi Maria Longi bildirib.
O qeyd edib ki, onlar bir neçə tərəfdaşla yeni atom elektrik stansiyasının tikintisi ilə bağlı fəal danışıqlar aparırlar. Bu danışıqlar həm Rusiya Federasiyası, həm də ABŞ ilə davam edir. Bu cür danışıqlar üçüncü ölkələrlə də aparılır.
