İran İslam Respublikasının Prezidenti İbrahim Rəisi Tehranda Milli ordu gününə həsr olunmuş mərasim zamanı region ölkələrinə mesaj göndərərək deyb: “İslam iqilabi keşikçiləri korpusu İran hakimiyyətinə güclü dəstək verir və region ölkələri İran silahlı qüvvələrinə arxalana bilər”.
Bu cür bəyanatlar Aprelin 1-dən, Tehranın İsrailin Dəməşqdəki İran konsulluğuna hava zərbəsi endirdiyini və insan tələfatına səbəb olduğunu elan etdikdən sonra gündəlik xarakter alıb. Bu bəyanatın ünvançısı hansı ölkələrdir, Tehran region ölkələrinin İranın silahlı qüvvələrinə arxalana biləcəyini deməklə nə başa düşməyə çalışır? İranşünas Nver Davtyan diplomatik çıxışı şərh edib.
Azərbaycan İsrail hərbi hava qüvvələri üçün tramplin olacaqmı?
“Azərbaycan İsraillə elə bir vəziyyətdədir ki, İranın Dəməşqdəki konsulluğuna hücumu belə qınaya bilməyib. Bundan başqa, Azərbaycan ərazisində İsrail hərbi hava qüvvələrinin bazaları var və İsrail Bakının razılığı olmadan bu bazalardan istifadə edərək İran-İsrail müharibəsini qızışdıra bilər” – deyə iranlı ekspert İsrailin əsas məqsədinin nə olduğuna aydınlıq gətirib. Onun sözlərinə görə, İranı Fələstindən yayındırmağa və elə münaqişə zonaları yaratmağa cəhd edilir ki, Tehranın cəbhədə təsirini zəiflətsin.
“Türkiyə təmkinlidir, vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürməyə çalışır, bəlkə Azərbaycan da bunu istərdi, amma bu ölkə İsraildən çox asılıdır və bu imkandan məhrumdur” – deyə spiker deyir və istisna etmir ki, əgər İsrailin tələbləri yerinə yetirilməsə, Azərbaycan üçün siyasi, daxili siyasi, iqtisadi nəticələr olacaq, üstəlik, azərbaycanlıların İsrailin vədlərindən belə həyəcanlanaraq buna gedəcəyi istisna olunmur.
İran artıq 30-40 il əvvəlki İran deyil.
“Region ölkələri İranla münasibətdə diqqətli olmalıdırlar, bugünkü İran regionda supergücdür və bunun sübutu onun imkanlarıdır” –deyə iranşünas Davtyan bildirib və Tehranın Cənubi Qafqazda təhlükəsizliyin təmin edilməsində məsuliyyəti öz üzərinə götürdüyünü vurğulayb və İranın Ermənistandakı səfirinin bəyanatı məhz bu tezisə aid idi.
Rusiyanın bölgədə zəifləməsi şəraitində hazırda Türkiyə, ABŞ, Avropa ölkələri, hazırda Azərbaycanda yerləşən İsrailin doldura biləcəyi bir boşluq yaranıb və bu ölkələrin əksəriyyəti İran üçün potensial təhlükədir. Tehranın xəbərdarlıq bəyanatları siyasi dialoqa, diplomatik səviyyədə neytrallaşdırmağa yönəlib, əgər nəticələr çıxarmazsa, Cənubi Qafqazda potensial təhlükəli hadisələrin baş verəcəyi təqdirdə İranın cavabı sərt olacaq.
İranın müdafiə qabiliyyəti səviyyəsi.
İran İsrailin mümkün hücumlarından qorunur, bütün strateji obyektlər yeraltı anbarlarda gizlənir, coğrafi yerləşmə İsrail hərbi hava qüvvələri üçün çətinliklər yaradacaq, bu da İsraili lazimi zərbə endirmək təqdirdə ərazi, hərbi bazalardan istifadə etmək üçün region ölkələrindən tərəfdarlar tapmağa məcbur edəcək.
Həmin ölkələr arasında ərəb ölkələri, Azərbaycan və gizli razılaşmaları ola biləcək digər ölkələr ola bilər. İranın müdafiəsinə gəlincə, ölkənin hərbi obyektləri yeraltı anbarlardadır və mühafizə olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, İran tərəfi son günlər ABŞ və İsrailə bəyanat verib ki, öz cavab addımlarını bitmiş hesab edir və İsrailin istənilən addımına sərt cavab verəcək.
