“Dağlıq Qarabağ Qaçqınlarının İnsan Hüquqlarını Müdafiə İttifaqı”nın sədri Andranik Qriqoryan vurğulayır ki, Azərbaycan heç bir qüvvənin Artsax xalqının min illik vətəninə qayıtmaq hüququnu pozmayacağını başa düşür.
Bu haqda Andranik Qriqoryan aşağıda jurnalistə təqdim olunan müsahibəsində bildirib:
Sual: – Cənab Qriqoryan, biz 9 may tarixini qələbə və sülh günü kimi qeyd edirik ki, bu da Ermənistanın tarixinin yaradılmasında öz rolunu oynayır. Qələbə gününün Sizin üçün mənası nədir?
Cavab: – Bu gün, erməni tarixinin səhifələrində erməninin igid ruhunun, sarsılmaz iradəsinin, vətənə böyük sevgisinin və sədaqətinin günü kimi yazılıb. Bu, erməni ruhunun şücaətinin və qələbəyə inamının simvoludur.
Üç bayram kimi mayın 9-nun hər birimiz üçün özünəməxsus, müstəsna mənası var, yaxşılığımızı, qələbəmizi, hüquq və vəzifələrimizi xatırlatmaq deməkdir.
32 il əvvəl Böyük Vətən Müharibəsində qələbə qazanmış babalarımızın nəsilləri qələbə ruhunu miras qoyaraq parlaq şəkildə şüşə əməliyyatı keçirərək həyati qala-şəhər olan Artsaxı azad etdilər.
Ancaq bu gün həm Şuşi, həm də bütün Artsax yeni gələnlər tərəfindən işğal olunub, oradan ermənilər zorla qovulub, hər birimizin haqqı tapdalanıb. Lakin bütün bunlar bizi və sarsılmaz ruhumuzu zəiflətməməlidir. Mübarizəmiz dayanmayacaq.
Böyük Vətən Müharibəsi illərində sülh və gələcək nəsillərin rifahı naminə fədakarcasına mübarizə apararaq döyüş meydanında həlak olan ermənilərin, Şuşinin azad edilməsi uğrunda mübarizədə həlak olanların və həlak olanların silinməz xatirəsi qarşısında baş əyirik. Bizim mübarizəmiz bitməyəcək.
Sual: – Cənab Qriqoryan, deyə bilərsinizmi ki, Şuşinin azad edilməsi mühümlüyü və bunda gözləntiləri nələr idi?
Cavab: – Şuşinin azad edilməsi erməni tarixinin şanlı səhifələrindən birinə çevrildi. Onun mühüm strateji əhəmiyyəti var idi. Azərbaycan erməni qala-şəhərini özü üçün hərbi bazaya çevirmişdi, nəticədə çoxsaylı mülki əhali itkiləri, həyati əhəmiyyətli tikililərin məhv edilməsi, aclıq və soyuqdan ölüm halları baş verdi.
Şuşinin azad edilməsi bu bəşəri fəlakətə son qoydu və fiziki məhvin qarşısını alaraq Artsax erməniləri üçün xilas çırağı oldu. Şuşinin azad edilməsi təkcə arzu deyil, həm də tarixi zərurət idi ki, bu da ermənilərin öz qədim torpaqlarında yaşamaq hüququnu bərpa etdi.
Bu, həm də böyük psixoloji təsir göstərmiş və ermənilərin mətanətini, qalibiyyət ruhunu yüksəltmişdir ki, bu da qələbənin yaradılmasında sıçrayış və sütun idi.
Bu qələbə sayəsində hər kəsdə inam yaranıb ki, biz öz müqəddəratını təyin etmək hüququmuzu qoruya, tarixi torpaqlarımızda yaşaya, qurub-yarada bilərik.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Şuşinin azad edilməsi ilə Artsaxın mənəvi-mədəni mərkəzinin zəngin tarixi-mədəniyyət irsinin dirçəldilməsi prosesi başlayıb.
Sual: – Bu gün, qeyd etdiyiniz kimi, Azərbaycanın başlatdığı təcavüzkar müharibə və etnik təmizləmə nəticəsində həm Şuşi, həm də bütün Artsax əsirlikdədir.
Artsaxlıların çoxu tezliklə pozulmuş hüquqlarının bərpa olunacağına və Şuşuni və bütün Artsax aləminin yenidən erməniyəxas kimi görünəcəyinə inamını saxlamaq üçün böyük iradə nümayiş etdirir.
Cavab: – Bəli, təəssüflər olsun ki, bu gün biz Azərbaycanın əməllərinin cəzasız qalmasının nəticəsi olan tarixi ədalətsizliklə, hüquqları pozulmuş bütün xalqın taleyinin yenidən şahidi oluruq.
2020-2023-cü illərdə Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən həyata keçirilən deportasiyalar ilk deyil. Hələ 1920-ci ilin yazında yeni yaradılmış Azərbaycan öz soyqırımı siyasəti ilə ermənilərin məskunlaşdığı Şuşini “Azərbaycan şəhəri”nə çevirməyə çalışırdı.
1920-ci il martın 23-26-da Azərbaycanın silahlı dəstələri Şuşini erməni məhəlləsinə hücum edərək şəhəri dağıdıb, yerlə-yeksan edib, talan ediblər. Erməni nifrətinin sağalmaz xəstəliyinə qalib gələn onlar üç gün ərzində 7000-ə yaxın evi dağıdıb, yerli erməni əhalisini məhv ediblər.
Müxtəlif mənbələrə görə, təxminən 10.000 erməni cinayətin qurbanı, qalanları isə qaçqın düşüb.Ötən əsrin 20-ci illərinin sonlarında indi olduğu kimi Bakıda da türk Şuşisi artıq açıq şəkildə müzakirə olunurdu. Sonrakı onilliklər göstərdi ki, Azərbaycanın ermənifoboya siyasəti depulyasiyanın həmin mərhələsində belə dayanmadı.
1960-cı illərdə Azərbaycan rəhbərliyi Şuşinin erməni məhəlləsinin xarabalıqlarını tamamilə dağıdıb, erməni memarlıq tikililərini, Kusanats monastır kompleksi, Meğretsots Surb Astvatsatsin kilsə kimi mənəvi-mədəni tikililəri viranəliklərə çevirdi.
1988-ci ilin sentyabrında ermənilər yenidən Şuşidən zorla çıxarıldı. 2020-ci ildə isə 44 günlük müharibədən sonra hamımız Şuşinin zəbti və mənimsənilməsinin şahidi oldu.
Bu dövrdə təbii ki, Azərbaycan hakimiyyəti bu günə qədər davam edən və Şuşu “Azərbaycanın incise, mirvarisi” kimi təqdim edən informasiya müharibəsi yolu ilə tarixi təhrif etməyə başladı.
Azərbaycanın tarixi reallığı təhrif etmək üçün istifadə etdiyi süni cəhdləri təbii ki, sivil cəmiyyət görür. Azərbaycan da dərk edir ki, heç bir qüvvə Artsax xalqının min illik vətəninə qayıtmaq hüququnu poza bilməz və burada ermənilik qorxusu yanır, çünki bu, hüquqlar uğrunda mübarizənin nəticəsi idi.
Tarixi reallıqdır ki, 1992-ci il mayın 9-da parlaq qələbə ilə Şuşi öz qanuni sahiblərinə qaytarıldı.
Sual: – Cənab Qriqoryan, Dağlıq Qarabağ Qaçqınlarının İnsan Hüquqlarını Müdafiə Birliyinin sədri kimi Siz Qələbə Günündə erməni xalqına, xüsusən də ermənilərə hansı mesajı verərdiniz?
Cavab? – Əsas hüquqlarımızın müvəqqəti pozulduğu bu gün biz həmişəkindən daha israrlı və yekdil davranmalı, beynəlxalq təminatlar əsasında tarixi torpaqlarımıza qayıtmaq üçün ədalətli mübarizəni davam etdirməliyik.
Biz qəzəbimizi gücə çevirməli və hər birimizdə ermənilərin Ermənistan Artsaxında yaşayacağına inamı gücləndirməliyik. Biz əcdadlarımızın zəfər ruhunu qucaqlayıb həm tarixi, həm də hüquqi müstəvidə qalib gəlməliyik, çünki bizim doğma torpağımızda yaşamaq, yaratmaq hüququmuzu heç kim əlimizdən ala bilməz.
