Hirado: Sovet İttifaqının dağılması Qafqazın “Qara bağında” başlamışdır
“Artsaxakertum” QHT-nin dəsəyi ilə fevralın 10-13-də xarici jurnalistlər və bloqqerlər Artsaxa səfər etdikdən sonra bir sıra məşhur qazətələrdə Artsaxla bağlı məqalələr yaydılar.
Xüsusilə Macarıstanın “Hidro” nüfuzlu qəzeti Artsax məsələsinə toxunaraq yazıb ki, Sovet İttifaqının dağılması Qarabağ hərəkatından başlamışdı. Məqalənin bir qismi təqdim edirik.
Yaxın günlərdə Dağlıq Qarabağ hərəkatının 30-cu il dönümünü qeyd edildi. O vaxt hətta Sovet Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi bölünmüşdü. Beynəlxalq hüquqa görə, de-fakto müstəqil erməni regionunda hələ zoraklıq baş verir, hansı ki hərəkatdan sonra meydana gəlmişdi və atəşkəs haqqında sazişinə baxmayaraq, artıq 25 ildir davam edir və hər an partlaya bilər. Bu məqalə BMT üzvü olan ölkələr trəfindən tanınmamış bir dövlət haqqındadır.
Cənubi Qafqazın “Silikon Vadisi”.
Savaşmaqdan başqa, onlar gənc nəsilləri 21-ci əsrin təhdidlərinə hazırlamağa çalışırlar. Stepanakertdəki bağın mərkəzində olan boz daşlı bina TUMO mərkəzinin yerli filyalıdır. Qapıdan girəndə elə görünür ki, dünyanın aparıcı texnoloji şirkətlərdən biridir. Onlarla uşaq müasir kompüterlər qarşısında oturub öz kiçik layihələr üstünə çalışırlar. 2015-ci ildə Qarabağda başlanmış bu layihə iqtisadiyyata öz böyük töhfəsini verə bilər, çünki yalnız sabit bir internet bağlantısı və peşə təcrübəsi sayəsində rəqəmsal texnologiyalar dünyasına gələ bilərsiniz.
Əsrlərin tarixi olan yaralar.
Osman İmperiyasının son illərində baş vermis Soyqırımı nəticəsində dünya ilə bir səfəpələnmiş ermənilər maliyyə yardımdan başqa, həm də ana torpaq naminə qan töküb . 1991-1994-cü illərində müharibənin qəhrəmalarından biri Monte Melkonyandır, kim Amerikada olaraq Qarabağ döyüş meydana getmək üçün Kaliforniyanın rahat həyatını tərk edib.
11 kvadrat km ərazinin tarixi anlamaq üçün Sovet dövrüünə gəri baxmaq lazımdır. Başından bəri Milli məsələlər üzrə komisar olan Stalin 1920-ci illərində Dağlıq Qarabağı Azərbaycana birləşdirib. Onilliklər ərzində qorxu və daimi təzyiq siyasəti saxlanılıb.
Bölgənin əksəriyyəti olan erməni əhalisi, Moskva Kommunist mərkəzinə qarşı gədərək, 1988-ci ildə Ermənista billəşdirmək üçün öz müqəddəratını təyin etmə ərizəsi təqdim etdi. Sovet İttifaqının avtoritar rejimi şəraitində vətəndaşların iradəsinin ifadə forması inqilabçı idi.
“Dondurulmuşdur” münaqişə.
Artsaxlıların tələblərindən sonra azəri millətçilər bir sıra şəhərlərdə yerli erməni əhalisinə qarşı qırğınlar təşkil edib. Rəsmi məlumatlara əsasən, bir çox onlarla insan həyatdan məhrum edilmişdir. Bu bir və yarım million ermənilərin həyatını məhv edən Birinci Dünya müharibəsinin illərində olan fəciələri, erməniləri yenidən yaşamağa məcbur etdi.
Gərginlik səbəbiylə Sovet rəhbərliyi bütün nümayişləri qadağan edib və muxtar bölgənin tələbini rədd edib.
1991-ci ildə başlanmış və 1994-cü ilin mayın 12-də atəşkəs razlaşmasıyla başa çatdırılmış münaqişə hər iki tərəfə çox sayda itki vermişdi. Atəşkəs sazişi hələ də qüvvədədir.
