AB Monitor yazır ki, Türkiyənin kölgəli və susqun kəşfiyyat şefi Hakan Fidan prezident Rəcəb Tayyib Erdoğanın onu Mövlud Çavuşoğlunun yerinə yeni Xarici işlər naziri təyin etməsindən sonra ölkə diplomatiyasının cilovunu öz üzərinə götürərək diqqət mərkəzinə düşməyə hazırlaşır.
2010-cu ildən Türkiyə Milli Kəşfiyyat İdarəsinə (MİT) başçılıq edən Fidan diplomatik aləmə yad deyil. Son illərdə o, casusluq ustası kimi bütün dünyada müttəfiqləri və düşmənləri ilə pərdəarxası diplomatiya ilə məşğul olub.
54 yaşlı Fidan 2003-cü ildə Erdoğan baş nazir olandan bəri davamlı olaraq müxtəlif vəzifələrdə çalışmış Türkiyə prezidentinin azsaylı etibarlı adamlarından biridir.
Kəşfiyyat şefi vəzifəsinə başlamazdan əvvəl o, baş nazir Erdoğanın hazırda fəaliyyət göstərməyən sülh məsələləri üzrə xüsusi nümayəndəsi olub.
Kürdüstan Fəhlə Partiyası (PKK) ilə Türkiyə hökuməti arasında proses gedir. MİT-dəki sələfi Emre Taner və digər kəşfiyyat rəsmiləri ilə yanaşı, yeri gəlmişkən, atası kürd olan Fidan da 2009-cu ildə PKK-nın yüksək səviyyəli liderləri ilə danışıqlarda iştirak edib.
2008-ci ildən davam edən sülh danışıqlarında 2015-ci ildə qrupu tərksilah edərək kürd probleminə həll yolu tapmağı qarşısına məqsəd qoydu.
Fidanın MİT-dəki vəzifəsi 2010-cu ildə Qərb və İsrail mediasında onun Türkiyənin ənənəvi tərəfdaşlarına, o cümlədən ABŞ və İsrailə sadiqliyini şübhə altına alan tənqidi məqalələr səbəbindən çətin başladı.
İsrailin məhrum Müdafiə naziri Ehud Barak onun təyinatına qarşı olduğunu açıq şəkildə bildirib. Barak Fidanın İranla sıx əlaqələrinin olduğunu iddia edib.
Fidanın hakimiyyətinin sonrakı illərində MİT Türkiyə ilə İsrail, eləcə də digər regional güclər arasında Ankaranın münasibətlərinin pisləşdiyi yeganə dialoq kanalına çevrildi.
Fidan 2022-ci ildə Rusiyanın vasitəçiliyi ilə Ankara və Dəməşq arasında yüksək səviyyəli siyasi danışıqlar zamanı suriyalı həmkarları ilə də bir neçə dəfə görüşüb.
Media Fidanın özünü təmkinli göstərdiyi üçün ictimaiyyət üçün sirr olaraq qaldığını yazır. O, hökumətdəki karyerası ərzində heç bir müsahibə verməyib. O, həmçinin Erdoğanla ABŞ-da yaşayan bir zamanlar müttəfiqi olmuş düşməni Fətullah Gülən arasındakı fikir ayrılığının ilk qurbanlarından biri oldu.
2012-ci il Fidanın karyerasında Erdoğan və Gülən hərəkatı ilə bağlı dönüş nöqtəsi oldu. Türkiyə prokuroru Fidan və digər yüksək rütbəli kəşfiyyat rəsmilərini PKK ilə danışıqlardakı rollarına görə “terrorçuluq” əlaqəsində ittiham edərək dindirməyə çağırıb.
Bu addım ölkənin kəşfiyyatı ilə məhkəmə sistemi arasında böyük qarşıdurmaya səbəb olub. Erdoğanın göstərişinə əsasən, Fidan və digər kəşfiyyatçılar çağırışa qulaq asmaqdan imtina ediblər.
Qarşıdurmadan sonra Erdoğanın hakim partiyası məxfi quruma hüquqi sipər verən və səlahiyyətlərini genişləndirən qanun layihəsini qəbul edib.
Fidan və həmkarlarını dindirməyə çağıran prokuror daha sonra 2016-cı il çevriliş cəhdindən sonra Gülən hərəkatı ilə əlaqədə ittiham olunub.
Fidan karyerasının əvvəlindən Gülənçilərə qarşı ehtiyatlı yanaşması ilə tanınır. 2016-cı il çevriliş cəhdindən sonra türk kəşfiyyatı Gülənçilərin təqibinə və dövlət bürokratiyasından təmizlənməsinə rəhbərlik etdi.
Bundan başqa, Fidanın rəhbərliyi altında MİT Türkiyənin Suriya kürd qruplarına qarşı mübarizəsində mühüm rol oynayıb. Fidan həmçinin Erdoğanı və keçmiş Xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlunu yüksək səviyyəli xarici səfərlərdə, xüsusən də Vaşinqton və Moskvada müşayiət edib.
Mətbuat onu da yazır ki, hərbi təhsili olan Fidan Almaniyada NATO-nun çevik reaksiya korpusunun kəşfiyyat və əməliyyat komandanlığında xidmət edib.
O, 2003-cü ildə ölkənin beynəlxalq yardım agentliyinin rəhbəri təyin edilərkən, 2007-ci ilə qədər, o vaxt baş nazir Erdoğanın müşaviri və xüsusi elçisi olana qədər dövlət qulluğunda debüt etdi.
Onu da əlavə edək ki, MİT-də Hakan Fidanı Erdoğanın mətbuat katibi və baş müşaviri İbrahim Kalın əvəz edəcək.
Xatırladaq ki, mətn factor.am-ə məxsusdur.
