NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberqin Cənubi Qafqaza səfəri dünən başlayıb. Dünən o Bakıda görüşlər keçirib. NATO rəhbəri bu gün Gürcüstanda idi, sabah isə Ermənistanda olacaq. Stoltenberqin Yerevan və Tbilisidə prezidentlər və baş nazirlərlə görüşləri olacaq. O, Bakıda Azərbaycanın müdafiə naziri ilə də görüşüb.
Ekspertlər qeyd edirlər ki, NATO-nun baş katibi sonuncu dəfə 2012-ci ildə Ermənistana səfər edib, lakin indi geosiyasi vəziyyət o dövrlərdən çox fərqlənir. Ekspertlərin fikrincə, əgər o vaxt Rusiya Qərb üçün tərəfdaş idisə, indi o, təhdidlərin və qeyri-sabitliyin əsas mənbəyi hesab olunur. Ona görə də Yens Stoltenberqin bu səfəri fərqli siyasi kontekst daşıyır. NATO-nun baş katibi regiona hansı mesajları ilə gəldi?
Politoloq Robert Qevondyan qeyd edir ki, NATO baş katibinin regional səfəri Rusiya-Qərb münaqişəsi kontekstində nəzərdən keçirilməlidir. Onun sözlərinə görə, səfərin məqsədi seçkilər və dəyişikliklər kontekstində region dövlətlərinin yanaşmaları ilə şəxsən tanış olmaqdır.
“Burada NATO əməkdaşlığının genişləndirilməsi ilə bağlı maraqlı reallıqlar da var. Xüsusilə Ermənistanla bağlı. Baxmayaraq ki, risklərin idarə edilməsi kontekstində hazırda Cənubi Qafqazda hərbi əməliyyatların başlaması ilə bağlı müəyyən risk daşıyan yeganə dövlət olan Azərbaycan məsələsi də var.
Onun sözlərinə görə, bu baxımdan, bu səfər NATO və ümumilikdə Qərb hərbi idarələri üçün müəyyən suallara cavab verəcək.
Stoltenberq NATO-nun baş katibi kimi ilk dəfə Bakıya getdi. Əliyevlə görüşdən sonra o, Ermənistanla sülh əldə etmək üçün fürsətdən istifadə etməyə çağırıb. Əliyev həmçinin bildirib ki, Ermənistan-Azərbaycan danışıqları hazırda aktiv mərhələdədir. Əliyevlə birgə mətbuat konfransı zamanı NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq də Ermənistan və Azərbaycanın uzunmüddətli münaqişədən sonra sabit sülh əldə etmək şansının olduğunu açıqlayıb.
“Mən Azərbaycan Prezidentinin “iki tərəf sülhün bərqərar olmasına həmişəkindən daha yaxındır” fikrini yüksək qiymətləndirirəm. Və mən yalnız Azərbaycanı Ermənistanla sabit sülh sazişi əldə etmək üçün bu fürsətdən istifadə etməyə çağıra bilərəm“.
Stoltenberq Bakıda Azərbaycanın müdafiə naziri ilə də görüşüb. Zakir Həsənov NATO-nun baş katibinə öz sözləri ilə “şərti sərhəd”də Ermənistan-Azərbaycan vəziyyətini təqdim edib. Həmin ölkənin xarici işlər naziri Bayramov da Stoltenberqə bildirib ki, Ermənistan-Azərbaycan sülhün bərqərar olması üçün tarixi imkan var və bundan maksimum yararlanmaq üçün səy göstərirlər.
Robert Qevondyan hesab etmir ki, NATO Ermənistan üçün təhlükəsizlik baxımından alternativ ola bilər, lakin düşünür ki, özü ilə birlikdə risklər də gətirə biləcər. Onun sözlərinə görə, ilk növbədə, NATO bu müddət ərzində öz üzərinə yük götürməyəcək, çünki onun Ermənistanın təhlükəsizliyindən qat-qat böyük problemləri var. Bundan əlavə, politoloqun sözlərinə görə, Ermənistan NATO-ya can atmır və o strukturdan təhlükəsizliyini gücləndirmək üçün istifadə etməyə çalışmır.
“Əlbəttə, Ermənistan hakimiyyətinin artıq qəbul etdiyi prinsip və ya konsepsiya reallığa çevrilərsə, NATO ilə əməkdaşlıq müəyyən çalarlar əldə edə bilər. Lakin istənilən halda, hətta bu halda belə, bu o demək deyil ki, Ermənistan NATO-ya üzv olmağa çalışacaq və ya NATO sisteminə inteqrasiya etməyə çalışacaq. Söhbət, məsələn, KTMT-nin üzvü olan Ermənistanın 2000-ci illərdə təşəbbüs göstərdiyi və həyata keçirdiyi əvvəlki tərəfdaşlıq imkanlarını və yanaşmalarını canlandırmaqdan gedir”.
Qərbin Türkiyənin bu regiondakı rolunu və Türkiyənin NATO-nun üzvü olduğunu vurğulayan bəyanatlarına toxunan politoloq qeyd edib ki, Rusiyanın regionumuzda təsirini bir qədər zəiflətdiyi bir şəraitdə digər güclərin də öz təsirini göstərməsi təbiidir. Türkiyə də bu ölkələrdən biridir. Politoloqun fikrincə, bu baxımdan Qərbin bu fürsətdən istifadə etməməsi birbaşa resurs itkisi olacaq.
O qeyd edib ki, eyni Qərb Ermənistanla bağlı problemləri anlayır və təkcə Türkiyə o yeri doldurmağa çalışmır. Fransa, Almaniya, İran o yeri doldurmağa çalışır, Hindistan müəyyən qədər aktivlik nümayiş etdirir.
Onun sözlərinə görə, təhlükəsizliyi ehtiva edən və təhlikəsizliyi ifadə edən qüvvələr var, onlarla əməkdaşlıq etmək və Ermənistanda müəyyən səviyyədə təhlükəsizliyi təmin etmək olar.
Bizi “Telegram”da da izləyin. ➤ “Telegram” kanalımız: https://t.me/ermenistanradio
