Beynəlxalq ictimaiyyətin Qərb əksəriyyəti Azərbaycanın Artsaxdakı aqressiv addımlarını soyqırımı adlandırmır, çünki onların da bunda əli var ortaqdırlar. Bu barədə Lemkin İnstitutunun icraçı direktoru Eliza fon Joeden-Forjey NEWS.am-a müsahibəsində bildirib.
“Biz bilirik ki, Artsax soyqırımından əvvəl ABŞ Dövlət Departamenti ABŞ-ın etnik təmizləməyə dözməyəcəyi barədə bəyanat yaymışdı. Və təbii ki, sonra etnik təmizləmə baş verdi. “Etnik təmizləmə” özlüyündə mübahisəli termindir. ABŞ bu ifadəni bəyənir, çünki etnik təmizləmə ilə bağlı qanun yoxdur. Etnik təmizləmə cinayətin tam mahiyyətini əks etdirməyən prosesin təsviridir.
Termin özü Bosniya Soyqırımı zamanı Bosniyalı müsəlmanlara etdiklərini təsvir etmək üçün istifadə edən serblərdən götürülmüşdür. Bu, cinayətkarların soyqırım üçün evfemizm kimi istifadə etdikləri və Artsaxda baş verənlərin soyqırım xarakterini gizlətməyə çalışdıqları bir termindir.
Üstəlik, etnik təmizləməyə qarşı konkret beynəlxalq qanun yoxdur. Məhkəmədə ya hərbi cinayət, ya da insanlığa qarşı cinayət kimi mühakimə olunmalıdır. Lakin önəmli olan həmin əməlin altında yatan soyqırım niyyəti, bütöv bir qrupu tamamilə məhv etmək niyyətidir.
İndi də görürük ki, Azərbaycan xüsusilə 2020-ci ildən sonra özünü belə aparıb. Lakin Qərb dünyasının baş verənlərdə dərin əli var. Və bu şərikliyi etiraf etmək istəmirlər.
“Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiyaya görə, iştirakçılıq qanunsuzdur. Bununla belə, mən Qərb dünyasına təklif edərdim ki, cəsarət göstərsinlər və buraxdıqları səhvləri etiraf etsinlər, Azərbaycanın nə etdiyini aydın başa düşsünlər və qəbul etdikləri siyasi kursu dəyişsinlə. Baş verənləri soyqırım adlandırsınlar, Azərbaycanda soyqırım ritorikasını açıq şəkildə pisləsinlər və bundan sanksiyaların tətbiqi üçün əsas kimi istifadə etsin.
Hesab edirəm ki, beynəlxalq ictimaiyyət bir qədər güc, cəsarət göstərməli və Əliyevin törətdiyi cinayətləri və soyqırımı təhlükələrini həqiqətən də qəbul etməlidir”, – o vurğulayıb.
Forget qeyd edib ki, bu gün qərb dünyasında insan haqlarından, soyqırımın qarşısının alınması mexanizmlərindən danışmaq olmaz. Onlar tamamən uğursuzluqdur.
Lemkin İnstitutu israr etməkdə davam edir ki, bu cür cəsarət və cavabdehlik xüsusilə Qərb dünyasında göstərilməlidir. Bununla belə, mən də hesab edirəm ki, Qlobal Güney bu bölgənin yerli sakinlərinə, ermənilərə də kömək edə bilər.
“Azərbaycan Artsaxın səkkiz yüksək vəzifəli məmurunu əsir saxlayır. Lemkin İnstitutu Ermənistan rəsmilərinin və Artsaxın mülki şəxslərinin Azərbaycan tərəfindən davamlı və qeyri-qanuni həbsini qətiyyətlə pisləyib və beynəlxalq ictimaiyyəti onların tez və təhlükəsiz vətənə qayıtması üçün lazımi addımlar atmağa çağırıb.
Təzyiq göstərmək lazımdır. Beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycana təzyiq etməlidir, çünki bu insanlar qanunsuz həbsdədirlər. Əgər bunun qanuni olduğunu düşünürlərsə, onda gəlin bunu beynəlxalq məhkəmədə araşdıraq. Lakin Lemkin İnstitutu və digər insan haqları təşkilatları hesab edir ki, bu insanlar öz müqəddəratını təyinetmə hüquqlarını ifadə etdikləri üçün qanunsuz olaraq həbs olunurlar, bu hüququ Artsax xalqı yüzlərlə, hətta minlərlə ildir ardıcıl olaraq ifadə edir.
Artsax yeni ideya deyil, onun əsrlərlə tarixi var. Azərbaycana təzyiq etmək, sanksiyalar tətbiq etmək, hansısa pərdəarxası, sərt diplomatiya aparmaq lazımdır. Bütün bunlar baş verməlidir. Yəni edəcək çox şey var: sanksiyalar, iqtisadi sanksiyalar, siyasi sanksiyalar, beynəlxalq hüquqi müdaxilə hədələri, BMT-də təcrid. Bu addımları atmaq üçün dünya bir araya gəlməlidir”,- Lemkin İnstitutunun icraçı direktoru bildirib.
