Tərəfdaş təşkilatlar KTMT müşahidəçi statusunu da ala bilər.Bu haqda Rusiya Xarici işlər naziri Sergey Lavrov KTMT Xarici İşlər Nazirlərinin uzaq məsafəli keçirilən məşvərətdən sonra bildirib. Xüsusilə, MDB və Şanhay Əməkdaşlıq təşkilatı haqqında danışıb.
KTMT-nin müşahidəçi statusunun olma ehtimalı 2019-cu ildə tətbiq olundu və ekspert müzakirələrində diqqəti cəlb edən ilk şey Azərbaycan mövzusu oldu.
Üstəlik, mövzu Azərbaycan mətbuatında və hətta keçmiş parlamentin bəzi deputatlarının çıxışlarında da işıqlandırıldı. Bakı Artsax məsələsində “ərazilərin qaytarılması” məsələsini həll etdikdən sonra Avrasiya layihələrinə qoşulmağı düşünəcəyini bildirmişdir.
Başqa sözlə, Azərbaycan dəfələrlə Lavrov planının Artsax məsələsində yerinə yetiriləcəyi təqdirdə,”borclu olacaq” Rusiya KTMT və Aİİ-nın himayəsi altında “geri qaytarılacağına” işarə etdi. Moskva buna inanır, yoxsa ki, istəyir? Şübhə yoxdur ki, Moskva Azərbaycan üzərində maksimum nüfuz qazanmağa çalışır.
Digər tərəfdən, Türkiyənin “kiçik qardaşı” KTMT-a daxil olmaqla daha tez ATƏT-də məhz türk təsirini təstiqləməyəcək, Rusiya Azərbaycanı öz təsiri altına alacaqdır.
Bu faktı nəzərə alaraq belə bir nəticəyə gəlmək olar ki,mümkündür ki, həm Bakı, həm də Rusiya sadəcə diplomatik manevr mövzusunu oynayır.
Üstəlik burada Ermənistanın səsi var. Bakı Ermənistanın razılığı olmadan, Aİİ və KTMT-na üzv, o cümlədən müşahidəçi statusu almaq məsələsində ola bilməz. Yerevan isə bəyan edib və indi də bəyan edir ki, Bakı qarşısında heç bir yaşıl işıq yandırmaq fikrində deyil.
Moskva Yerevanı razı salmağamı çalışır? Məsələn, bu, qazın qiyməti üçün bir şərt ola bilərmi? Bu mənada Lavrovun yeni planı və ya təşkilatlara KTMT müşahidəçi statusu verməsi yeni bir plan ola bilərmi? Məsələ burasındadır ki, Azərbaycan həm də MDB-nin üzvüdür və bu qurum müşahidəçi statusu alırsa, avtomatik olaraq Azərbaycanın da bu statusda peyda olduğu məlum olur.
Digər tərəfdən, bu, çox sadə və şəffaf bir hiylədir və təssəvvür edilməzdir ki,bununla Yerevanı aldatmaq mümkündür. Hər halda, MDB-nin müşahidəçi statusuna səs vermək, Azərbaycanın statusuna səs vermək deməkdir.
Prinsipcə, müzakirə oluna bilər, amma Rusiya və ya Azərbaycanın yox,Yerevanın şərtiylə. Şərt isə,məsələn: Azərbaycan hücum etməmək haqda saziş imzalayır,sazişi pozan təqdirdə beynəlxalq məsuliyyət mexanizmiylə Yerevan-Stepanakert-Bakı üçtərəfli saziş imzalamalıdır
Bakı bu şəraitə razılaşarmı? Bəs Moskva ?Ancaq Yerevan üçün başqa şərtlər müzakirə oluna bilməz, ondan asılı olmayaraq
Azərbaycan hansı patetlə yaxud mərhələylə KTMT-a yaxınlaşmağa çalışacaqlar..
